Наурызда павлодарлық энергетиктер әлеуметтік желілерде, жалақының төмендігі және жұмыстың нашар жағдайлары туралы айтылған, ұжымдық шағым жариялады. Осыдан кейін, сәуір айында электр энергиясын өндіру тарифі өсті. Энергетиктердің шағымына Қазақстандық салалық энергетиктер кәсіподағы жауап берді. Атап айтқанда, олар бірнеше үлкен мәлімдемелер жасады. Алдымен оның көшбасшысы Оразбек Бекбас энергия саласындағы төмен жалақы мен кадрлардың кетуіне шағымданды.
Бекбастың айтуынша, кадрлар жалақысы жоғары салаларға, тіпті көрші Ресейге кетеді. Энергетиктердің шағымдары мен кәсіподақ көшбасшысының сөздері тарифтердің өсуіне ыңғайлы сылтау болды. Энергетика министрлігі өткен айдың басында энергия компаниялары үшін шекті тарифті қайта қарауға рұқсат бергені белгілі болды. Яғни, энергетиктердің шағымы орынды болды, олар қазақстандықтардың назарын тарифтердің көтерілуінен алшақтатуға көмектесті, қарапайым жұмыскерлерді қолдау қажет, сондықтан халық оны формалды түрде қабылдады.
Министрлік жариялаған бұйрықта энергетиктердің жалақысы туралы сөз болған жоқ. Онда бағаның өсуі жаңартылатын энергия көздері үшін, бағамдық ауытқуларға ұшырайтын импортталатын материалдар мен қосалқы бөлшектерге арналған шығыстардың ұлғаюына және көмір мен газ тасымалдау бағасының өсетіні айтылды. Яғни тарифтік үстеме тек өндірістік қажеттіліктер мен салық төлемдеріне ғана пайдаланылатын болады. Энергетиктердің жалақысы өсетініне үмітіміз бар.
Тарифтердің өсуіне жаңартылатын көздерден энергия сатып алу ерекше негіз болды. Осылай, біздің билік “жасыл” экономиканы енгізеді, бұл шара шын мәнінде шетелдік бақылаушыларға арналған көрсеткіш болып табылады. Павлодар облысында энергияның баламалы көздерін ешкім игермейді, сондықтан тарифтік үстемеақы өзіне сервистік қызмет көрсетуге бейімделген “Павлодарэнерго” АҚ мен оның “ОАОЭК” бас холдингі алады, олар өздеріне сервистік қызмет көрсетуге, сондай-ақ жаңа автомобильдердің бағасы бойынша ескі Уазиктерді жалға беруге бейімделген, бұл туралы энергетиктердің шағымында да болды. Жалпы, Павлодар қасындағы компания бірнеше жел диірменін жеткізетін сияқты, содан кейін олар аффилиирленген фирмаға рәсімделеді, содан кейін олар одан экологиялық таза электр энергиясын өте “қызықты” бағамен сатып алатын болады.
Сонымен бірге, Энергетика министрлігі ұлттық тариф 15%-ға, ал бұл салада – 24%-ға көтерілетінін, сонымен қатар келесі айда ондағы сату тарифі де өсетіндігін мәлімдеді. «Павлодарэнерго» бас директоры Олег Перфилов тұтынушыларды энергиямен жабдықтау кем дегенде екі жарым теңгеге, яғни 25%-ға өсетінін айтты. Нәтижесінде, тіпті индекстелген жалақыны да тарифтердің өсуіне байланысты инфляция жейді.
Бұл отарлық экономиканың классикалық схемасы, коммуналдық монополияларды бақылайтын олигархтардың пайдасын арттырып, кедей қазақстандықтар “жасыл энергетиканың” Батыс моделі үшін ақы төлеуі керек. Тарифтердің өсуі азаматтардың әмияндарына да, олардың тұтынушылық қабілетін төмендетуге де, тауарлар мен қызметтерді өндірушілер өз бағаларын көтеруге мәжбүр болатын экономиканың нақты секторына да әсер етеді. Енгізілген технологиялар республикаға тиімсіз, өйткені қымбат жел диірмендеріне жұмсалғаннан гөрі, көрші Өзбекстандағыдай АЭС салуды бастау жнңіл болар еді. Американдық Техаста осы «жасыл энергияның» арқасында миллиондаған адамдар жарықсыз, жылусыз және қуатсыз суықта қалғаны ерекше назар аудартады. Осы тәжірибені Үкімет Қазақстанда қайталағысы келе ме?
Тұрар Кәрімов, саяси шолушы, арнайы «Эхо Қазақстана» үшін
