Қазақстан ұзақ жылдар бойы Орталық Азиядағы экономикалық көшбасшы болып саналатыны ешкімге құпия емес. Енді бұл рөлге көрші ел – Өзбекстан белсенді үміткер болып отыр. Осыған байланысты оған қол жеткізе ала ма, деген сұрақ туындайды.
Бір қызығы, бес жыл бұрын Азия банкінің сарапшылары Өзбекстан экономикасының жасырын әлеуеті бар және 2035 жылға қарай бұл республика экономикалық көрсеткіштер бойынша Қазақстанды басып озады деп мәлімдеген болатын. Сол кезде көптеген ақыл иелері бұл болжамға күліп, оған мән бермеді. Алайда жылдар өте келе жағдай өзгеріп, Өзбекстан біздің мемлекетімізді басып оза бастады.
Мысалы, Өзбекстанның ЖІӨ-дегі шағын және орта бизнестің үлесі бұрыннан 50%-дан асып кетті, ал біз тек осы деңгейге жетуге тырысудамыз. Егер біз секіріп ееткге тырыссақ та, біздің еліміз мұндай дамыған кәсіпкерлікке жақын арада жете алмайды, әсіресе індеттің бизнес саласына еткенін әсерін ескерсек.
Бүгінгі күні Өзбекстан Республикасына мінсіз халықаралық беделі бар ірі инвесторлар қызығушылық танытып отырғанын да ұмытпаған жөн. Өйткені, осы көрші елде өңірде баламасы жоқ жаңа кәсіпорындар ашылуда, сөйтіп, шын мәнінде, экономиканың жаңа салаларын құруда.
Сондықтан, егер Өзбекстан өз экономикасын дамытуды сенімді жалғастыра берсе, көп ұзамай Орталық Азиядағы біздің елімізді басып озатынына сенемін. Дегенмен, Қазақстан өңірдегі көшбасшылықты сақтап қалуға мүмкіндігі бар – ол Ресеймен және Еуразиялық экономикалық одақтың басқа елдерімен бірлескен индустриялық жобаларды іске асыруға, өңдеу өнеркәсібін дамытуға баса назар аудара отырып, экспорттық экономикадан бас тарту.
Қазір Алматы облысында өзімізге меншікті атом электр станциясы ауадай қажет, ол энергетиканың көмір мен мазутқа тәуелділігін бірден азайтып, өнеркәсіптің өсуі үшін қосымша мүмкіндіктер береді. Мұның бәрін бірыңғай валютасыз және ұлтүсті Үкіметі реттейтін ЕАЭО шеңберіндегі жоспарлы тетіктерсіз елестету мүмкін емес. Яғни, шикізаттық құлдықтан құтылу мүмкіндігі одан әрі тереңдетілген интеграция саласында ғана жатыр. Яғни, шикізат құлдығынан құтылу мүмкіндігі тек одан әрі терең интеграция жазықтығында. Әйтпесе, болашақта бізді Өзбекстан ғана емес, өнеркәсібі сақталып, экономикасының нақты секторы дамып келе жатқан аймақтағы басқа республикалар да басып озады.
Саяси шолушы Нұрлан Фадеев, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: kun.kz
