Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Моңғолия, Ресей, Беларусь, Армения, Қытай және Түрікменстан елшіліктерінің әскери аташалары, сондай-ақ Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының (ШЫҰ) басшылары 1945 жылдың тамыз айында Жапон басқыншыларымен шайқаста өмір сүрген Кеңес және моңғол сарбаздарының мемориалына гүл шоқтарын қойды. Дәл осы жерде екінші дүниежүзілік соғыстың соңғы залдары айтылды.
Дипломаттар бауырлас зиратқа барып, Чжанцзякоу уезінің Чжанбэй кентіндегі мемориалға гүл шоқтарын қойды (Пекин қаласынан 245 км). Іс-шара барысында “далалық пошта” акциясы өткізілді: қалағандар өздерінің туысқандары мен достарына Жеңіс Күнімен құттықтау ашықхатын жібере алды, онда Чжанбэй уезінде Кеңес және моңғол жауынгерлерінің мемориалы бейнеленген. Ескерткіште 56 моңғол және 69 кеңес жауынгерлерінің есімдері жазылған. Олардың арасында қазақстандықтар Аунзхан Жапаров, Төлембек Өтебаев және Асельхан Бербеков бар. Жауынгерлік күресте орын алған массалық мазарда 60 жауынгердің қалдықтары жерленген. Жетіспейтіндерді іздестіру осы күнге дейін жалғасуда. Әуезхан Джапаров 1923 жылы Оңтүстік Қазақстан облысының Киров ауданы Молотов совхозында дүниеге келген, Қазақстан аумағынан соғыс кезінде қаза тапқан және жоғалған әскери қызметкерлердің мәліметтері бойынша, Пахта – ҚазССР Арал РВК. 27-ші мото атқыштар бригадасында станок пулеметін көздеуші көмекшісі, ефрейтор болып қызмет етті, 21.08.1945 ж.қаза тапты. Естеріңізге сала кетейік, 2015 жылдың қыркүйек айының басында ҚХР Хэйлунцзян солтүстік-шығыс провинциясының Муданьцзян қаласындағы мемориалдық саябақта тағы бір қазақстандық – 1945 жылдың 15 тамызында қаза тапқан Смағұл Майдардың сүйектері қайта жерленді. Мұрағаттық мәліметтерге сәйкес, 190-шы атқыштар дивизиясының 112-ші атқыштар полкінің красноармееці, 1905 жылы туған, нысанашы, Павлодар облысы Куйбышев ауданы Ново-Троицкое ауылының тумасы (қазіргі уақытта – Павлодар облысы Ақтоғай ауданы), 1943 жылы Павлодар АӘК Қызыл Әскер қатарына шақырылды. Оның әйелі Смагулова Жамила Павлодар облысы Куйбышев ауданының Ново-Троицкое ауылында тұрды. Смағұл Майдардың сүйектері Қытай аумағында қаза тапқан Кеңес әскери қызметшілерін мәңгі есте сақтау жөніндегі алғашқы бірлескен Ресей-Қытай іздестіру экспедициясының көктемгі-жазғы кезеңі барысында анықталды – “Естелік вахтасы. Қытай-2015”. Хэйлунцзян провинциясының Муданьцзян қалалық округінің Мулин уезінің аумағында іздестіру қызметкерлері ауданы 36 ш. км жуық ауданды тексерді,жаяу жүргіншілер маршруттарымен 1 мың км астам өтті, 71 учаске зерттелді, онда 1945 жылы 1-ші Қиыр Шығыс майданының 190-шы атқыштар дивизиясының әскери қызметшілерін жерлеу жүргізілген. 1-ші Қиыр Шығыс майданының басқа бөліктерінің әрекет жолағында қосымша төрт учаске зерттелді. Смағұл Майдармен қатар сержант Мелехин Тимофей Никитовичтің (қазіргі РФ Перм өлкесінің тумасы), ефрейтор Соломенконың Григорий Арсентьевич (қазіргі РФ Брян облысы) және Красноармейск Петренко Михаил Назаровичтің (Приморский өлкесі) қалдықтары анықталды.
1 1945 жылдың ақпан айында Ялтадағы конференцияда қабылданған одақтастық міндеттемелерді орындай отырып, КСРО Жапонияға қарсы соғысқа Германия капитуляциясынан және Еуропадағы соғысты аяқтағаннан кейін дәл 3 айдан кейін кірді. Маньчжур стратегиялық шабуыл операциясы Забайкальский және Қиыр Шығыс майдандарының әскерлерімен жүргізілді. Забайкаль майданының оң қапталында Чжанцзякоу қ.және Чэндэ қ. бағытында Кеңес-Моңғол ат-механикаландырылған тобы жұмыс істеді. 18 тамызда ол аталған қалаларға шығып, Солтүстік Қытайда жапон әскерлерінен Квантун әскерін қиды. Кеңес әскерлерінен топтың құрамына бір танк және екі мотоатқыштар бригадасы, кавалерия дивизиясы, жойғыш-танкіге қарсы артиллериялық бригада, мотоцикл, истребительно-авиациялық және миномет сөрелері, екі зениттік-артиллериялық полк және инженерлік-саперлік батальон кірді.
Моңғол Халық революциясы армиясының әскерлерінен (МНРА) – төрт кавалериялық дивизия, бір арнайы бригада, жеке танк полкі және авиациялық дивизия. Забайкал майданының жауынгерлік шығындары 2228 әскери қызметшіні, МНРА – 200 сарбазды құрады.
