Қытай мен Қазақстан арасындағы кедендік тіркеу құжаттарындағы сәйкессіздік нәтижесінде отандық бюджетке алымдар мен төлемдер түрінде 200 миллиард теңге түспеді, деп хабарлады қаржы министрі Әлихан Смайылов Мәжілістегі “Үкімет сағатында”.
Бұл деректер Transparency Kazakhstan қоры жүргізген тергеудің арқасында, 2017 жылдың қорытындысы бойынша ҚХР-дан экспорттық-импорттық операциялар айырмашылығы 6,9 миллиард доллар болғанды ғана белгілі болды. Нәтижесінде Үкімет өз тергеуін жүргізуге мәжбүр болды, оның қорытынды сандарын, депутаттар тарапынан болған сұрақтардан кейін, министр жариялады.
Атап айтқанда, экспорттық-импорттық операциялар бойынша сандардың айырмашығы тақырыбын депутат Омархан Өксікбаев көтерді, ол Transparency Kazakhstan қорының және басқа да тәуелсіз ұйымдардың есептеріне сілтеме жасай отырып, сомалар арасындағы айырмашылық миллиардтаған долларды құрайтынын атап өтті.
Осыған байланысты Әлихан Смайылов соманың бір бөлігін әдіснамалық алшақтықтармен, ал қалған жартысы, 2,6 миллиарда долларды, сауда операцияларына қатысқан компаниялардың “жосықсыздығы” деп түсіндірді.
“Шамамен 2,3 миллиард доллар әдіснамалық айырмашылықтарға байланысты, яғни Қазақстан арқылы басқа елдерге баратын Қытайдан келген барлық экспорт, Қытай тарапынан Қазақстанға экспорт ретінде көрсетіледі. 2,6 миллиард долларға айырмашылық сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың теріс пиғылды мінез-құлқына,атап айтқанда кедендік құнды төмендету, дұрыс кодтарды көрсетпеуге байланысты. Біздің бағалауымызша, бюджетке шамамен 200 миллиард теңге түспейді”, — деп атап өтті қаржы министрі Әлихан Смайылов.
Министр 2017 жылғығы миллиард долларды, шекара арқылы тауар таситын,бірақ декларациялауға жатпайтын, жергілікті халық есебіне шығарды. Әлихан Смайылов, сондай-ақ, , қазақстандық импорттаушылар беретін мәліметтерді салыстыру үшін, қытай тарапынан декларацияларды алу қажеттігін атап өтті.
Бұл жауапқа барлық сарапшылар мен экономистер қанағаттанған жоқ. Мысалы,экономикалық шолушы Талғат Хамзин екі ел арасындағы тауар айналымына нақты баға беру үшін, мемлекеттік органдар қазақстандық және қытай тарапынан деректерді егжей-тегжейлі тексеру жүргізбеді деп есептейді. Оның пікірінше, Дүниежүзілік Сауда Ұйымының (ДСҰ) деректері бойынша Қазақстанға ЕАЭО мүше елдерден келетін импорттың айтарлықтай азаюы байқалып отыр, ал сауда серіктестері басқаша айтады.
“Transparency Kazakhstan қорының зерттеулерінің арқасында Қазақстан Үкіметі мен импорттаушы елдер статистикасы арасындағы айырмашылық кейде 100%-ға жететіні анықталды. Бұл ЕАЭО мен КО ішкі нарығына кеденнің “тесілген елеуіші” арқылы кіретін, есепке алынбаған тауарлар. Жиналмаған кедендік алымдардың жалпы шығыны миллиардтаған долларға жетуі мүмкін. Қазақстан қаржы министрінен біз қандай да бір ақылға қонымсыз мәліметтер мен дәлелдерді естиміз”,-деп экономикалық шолушы өз күмәнін білдірді.
Сурет: nalogi.kz
