“Азаттық” сарапшылар Қасым-Жомарт Тоқаевтың Президент лауазымындағы саяси рөлін қалай бағалайтынын жазды.
Тоқаевтың әкесі – қазақ жазушысы Кемел Тоқаев. Қасым-Жомарт Тоқаев Мәскеу мемлекеттік халықаралық қатынастар институтын бітірді. КСРО Сыртқы істер министрлігінде жұмыс істеді. 22 жасында ол КСРО Сингапур елшілігінің қызметкері болды. Кейінірек ол екі жыл Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысының орынбасары ретінде жұмыс істеді.
Тоқаевтың жұбайы-Надежда Давыдовна Токаева, 34 жасар ұлы Тимур Тоқаев. Тимур Тоқаев туралы 5 жыл бұрын бұқаралық ақпарат құралдары, 2012 жылы миллиардқа жуық теңге тапқан, “Әби Петролеум Кэпитал” компаниясының бірлескен құрылтайшысы болып табылатындығын хабарлады.
Токаев 65 жаста. 20 наурызда болған инаугурациядан кейін Тоқаев Нұрсұлтан Назарбаевты құрметтеуге бағытталған іс-шараларды жүзеге асырып, Сенат Төрағасы қызметіне 55 жасар Дариға Назарбаеваны сайлауды ұсынды.
Сарапшылар Тоқаевтың Президент лауазымындағы алғашқы іс-әрекеттері мен сөздері Назарбаевтың “қызметшісі” ретінде саяси мәнін ашты деп санайды, ол өзін инаугурацияда дәл солай атады. Басқа сарапшылар уақытша Президенттің саяси портретінің өзге де жақтарына және оның қазіргі уақытта мемлекеттік басқару құрылымындағы жағдайына талдау жасауға тырысады.
Адам құқықтары жөніндегі Қазақстандық бюроның ақпараттық-мониторинг орталығының жетекшісі, журналист және құқық қорғаушы Сергей Дуванов Facebook әлеуметтік желісіндегі хабарламасында Назарбаевтың Президент қызметінен кеткені туралы өкініш білдіргендер, сондай-ақ елдегі өзгерістердің басы деп есептей отырып, оған қуанатындар да қателеседі деп жазды. Дувановтың пікірінше, Назарбаев не айтса, Тоқаев соны жасайтын болады. Бұл туралы, Дувановтың пікірінше, оның Президент лауазымындағы алғашқы ұсынысы – Астананы Нұрсұлтан етіп қайта атау ұсынысы куәландырады.
ҚАҚБ басшысы Евгений Жовтис, Тоқаев Назарбаев пен мемлекеттің екінші тұлғасы болған оның қызы Дариға ортасында ауыр жағдайға душар болды деп санайды. Жовтистің пікірінше, Тоқаев Назарбаев стиліндегі саяси пиар жасай білетінін көрсетті. Жовтис Президент лауазымына әйелдер сайлануы батысқа ұнайды деп санайды. Бұл ретте Тоқаевты Ұлттық қауіпсіздік комитетінің бұрынғы қызметкерлері қоршайды – Мәсімов, Қорғаныс министрі Ермекбаев және Бас прокурор Нұрдәулетов.
Бақытжан Төрегогина, «Ар Рух.Хак» құқық қорғау ұйымының көшбасшысы және саяси тұтқындар бойынша сараптау кеңесінің үйлестірушісі Тоқаев елде демократиялық өзгерістерді жүзеге асырмайды деп санайды. Ол Тоқаев 2001 жылы оппозиция өкілдерін “киндер-сюрприз”деп атаған пікірімен белгілі екенін атап өтті.
Саясаттанушы Досым Сәтпаев Назарбаев Тоқаевқа Республиканың ішкі және сыртқы саясатын анықтауда кең өкілеттілікке ие, Қауіпсіздік кеңесінің басшысы ретінде Назарбаевтың өзі бақылайтын күш құрылымдарымен бекітілген тұрақты жүйені табыс еткенін мәлімдеді. Бұл органды Назарбаев өмір бойы басқара алады. Осы факторларды ескере отырып, сондай-ақ Назарбаевқа адалдығын есептеп, Досым Сәтпаев Тоқаев Назарбаевтың бақылауында болады деп санайды.
Жовтис Тоқаев пен Назарбаев арасында жанжал мүмкін емес деп есептейді. Оның себебі Тоқаевтың жеке адалдығы, қысқа мерзімде Президент лауазымында болуы (келесі жылдың желтоқсанына дейін) және барлығы Назарбаевтың бақылауында болуы.
Сондай-ақ, сарапшылар президент сайлауы ағымдағы жылдың желтоқсанында өтуі мүмкін деп санайды.
Сурет: tengrinews.kz
