Бұған дейін көптеген сарапшылар проинфляциялық тәуекелдердің артуына байланысты Ұлттық Банктің базалық мөлшерлемесі өзгермейді деп болжаған болатын, алайда басқа пікірлер де болған еді. Біріншілердің болжамдары дұрыс болды. Дегенмен, одан әрі не болатыны белгісіз. Бұған дейін экономикалық сарапшылардың көпшілігі ақша-кредит саясаты жеңілдетілетінін айтқан болатын, ал қазір оған ешкім сенімді емес. Олардың 40 пайыздан астамы мөлшерлеме тағы 12 ай осы деңгейде сақталады деп санайды. 36 пайызы төмендейді деп ойлайды және 21 пайызы оның өсуін болжайды. Яғни, сарапшылар Ұлттық банк ақша-кредит саясатын жұмсартатынын күтпейді.
Ұлттық валютаға келетін болсақ, мұнда сұхбат алушылар бір айдан кейін біздің елде доллар 418,6 теңге болады деп мәлімдеді. Бірақ, олардың айтуынша, алдағы уақытта теңге әлсірейді.
Экономистер де Қазақстан экономикасының өсу қарқыны жеделдейді деп ойлайды. Атап айтқанда, өсу қарқыны бойынша болжам бесінші ай артып отыр, оның орташа көрсеткіші 3,5 пайызды құрайды. Дағдарысқа дейінгі уақытта сарапшылар мұндай жоғары сандарды жиі атамаған болатын Олар бұған өткен жылы көрсеткіштердің төмендеуі нәтижесінде пайда болған төмен база әсер етеді деп санайды. Осыған байланысты ЖІӨ динамикасы іс жүзінде мемлекеттің экономикалық өсуін емес, экономиканың қалпына келу жылдамдығын көрсетеді.
Экономиканың қалпына келу қарқыны қара алтынның құнына тікелей байланысты, ол барреліне 70 доллардан асты. Соңғы бес айда респонденттер мұнайдың одан әрі құнына қатысты өз болжамдарын әрдайым көтеріп келеді. Олар осы айда Brent баррелі орташа есеппен 64,3 доллар болады деп санайды. Дағдарысқа дейін олардың болжамдары әлдеқайда төмен болды.
Күтіліп отырған жылдық инфляция коронадағдарысқа дейінгіден жоғары. Бірақ сарапшылардың орташа болжамына сәйкес ол 6,8 пайыз деңгейінде болады, 7,2 пайызды құрайтын бүгінгі көрсеткіштен төмен.
Жалпы, осыған сүйене отырып, инфляция одан әрі өседі және оның қарқыны дағдарысқа дейінгі кезеңге қарағанда жоғары болады, бірақ аздап баяулайды. Экономикадағы қазіргі үрдістер “қара алтын” бағасының өсуімен тікелей байланысты және тұтастай алғанда, ол ЖІӨ-нің өсуіне итермелейді. Бірақ Ұлттық банктің жоғары мөлшерлемелері нақты сектордың дамуын, шағын және орта бизнестің жандануына теріс әсер етеді. Жақын болашақта ұлттық валютаның әлсіреуі және инфляцияның жоғары қарқыны елге әкелінетін тауарлардың барлық түрлеріне, ең алдымен азық-түлік өнімдеріне бағаның өсуіне ықпал етеді. Тиісінше, экономиканы мұндай қалпына келтіру қазақстандықтардың өмір сүру деңгейінің автоматты түрде жақсарып, олардың жалақысы өсетінін білдірмейді.
Нұрасыл Әлиев, экономикалық бақылаушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
