ЭХО редакциясы өз оқырмандарына Қазақстан мен Ресейдің әскери-саяси одағы туралы әскери сарапшы Александр Хроленконың белгілі мақалансын ұсынады. sputniknews.kz сайтында шыққан мақалада Қазақстан мен Ресей әскери-техника саласында белсенді ынтымақтаса бастағаны айтылады.
Сонымен қатар, Ресей Қазақстанның Қарулы Күштері үшін қаруды басты жеткізуші болып табылады, екі елдің қорғаныс кешендерінің ынтымақтастығы басталды. Ресейлік қару-жарақшылар,қазақстандық әріптестеріне жаңа қаруды өндіруді және ескі қаруды жаңғыртуға көмектеседі. Ресей мен Қазақстанның әскери-техникалық ынтымақтастығы маңызды тақырып болып табылады, сондықтан ЭХО редакциясы мақаланы өзгеріссіз жариялайды.
Соңғы айларда Қазақстан мен Ресей арасындағы әскери-техникалық ынтымақтастықтың көптеген бағыттары бойынша жандану байқалуда
Қазақстан Үкіметі төрағасының орынбасары Асқар Жұмағалиев жақында РФ вице-премьері Юрий Борисовпен әскери-техникалық ынтымақтастық мәселелерін талқылады.Талқылау барысында Юрий Борисов: “2018 жылдың қаңтар-қарашасында біздің өзара саудамыз 2017 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 5%–ға артты – 16,6 миллиард долларға дейін. Бұл оң динамикаға біздің әскери-техникалық саладағы ынтымақтастығымыз да ықпал етеді” – деді.
Кездесуге қатысушылар Қазақстанның вице-премьері ұсынған жыл сайынғы ресейлік-қазақстандық әскери-өнеркәсіптік конференцияны өткізу бастамасын қолдады.
Ақша түрінде ӘТЫ құпия болып қалады,бірақ миллиардтаған доллар болары ықтимал. Қазақстан мен Ресей арасындағы тауар айналымы 2018 жылдың қорытындысы бойынша 18 миллиард долларға жетті, ал бір жыл бұрын 30,5% – ға (17,2 миллиард долларға дейін) өскен.
Жоғары динамика ӘТК дамуына, Ресей мен Қазақстанның қорғаныс-өнеркәсіп кешені өкілдерінің өзара тығыз әрекеттесуіне объективті ықпал етеді. Әңгіме әскери мақсаттағы өнімдерді өзара жеткізу, қару-жарақпен қызмет көрсету, әскери техниканы жөндеу, бірлескен ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар туралы болып отыр,
Ынтымақтастықты жандандыру заңды көрінеді. Астана мен Мәскеу – стратегиялық одақтастар. Екі ел Орталық Азия мен Таяу Шығыстағы тұрақсыздық ошақтарына өте жақын. 2013 жылғы 24 желтоқсандағы Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасы арасындағы әскери-техникалық ынтымақтастық туралы шарт қауіпсіздікті бірлесіп нығайтудың ұзақ мерзімді құқықтық және өндірістік-технологиялық негіздерін құрайды.
Сандар мен деректер
“Ресей тікұшақтары” холдингі өткен аптада “Қазақстан инжиниринг” компаниясымен және №405 авиажөндеу зауытымен келісімшартқа қол қойды, оған сәйкес Қазақстанда Ми-8АМТ және Ми-171 тікұшақтарын құрастыру ұйымдастырылады, сондай-ақ тікұшақтардың өмірлік кезеңін қолдау жүйесі құрылады, жергілікті мамандарды оқыту жолға қойылған.
Алдын ала, қазақ әріптестерінің өтініші бойынша, ресейлік мамандар №405 авиажөндеу зауытында техникалық аудит жүргізіп, Ми-8АМТ-ны пысықтады. Алдағы бес жылда Қазақстан 45 Ми-8АМТ және Ми-171 тікұшақ жиынтығына ие болады. Негізгі тапсырыс берушілер-мемлекеттік мекемелер мен коммерциялық авиакомпаниялар.Қазақстан қазірдің өзінде “Ресей тікұшақтары” холдингінің барлық негізгі модельдерін – 200-ге жуық әскери және азаматтық машиналарды пайдаланатынын айта кетейік.
Қазақстан аумағында, сондай-ақ Ил-103М жеңіл көп мақсатты ұшақтың жаңғыртылған нұсқасының өндірісі кеңейтілуде. Қараша айында тиісті келісімге С. В. Ильюшин атындағы авиакомпания және Қазақстан авиациялық зауыты қол қойды. Бірлескен кәсіпорын 2019 жылы пайда болады, ал сериялық өнім 2022 жылы жеткізіледі.
Оқиғалар кездейсоқ емес. Қараша айында Қазақстан мен Ресейдің 2019-2021 жылдарға арналған әскери саладағы стратегиялық әріптестік бағдарламасы бекітілді. Астанада Қорғаныс министрлері армия генералы Сергей Шойгу мен Нұрлан Ермекбаев қол қойған құжат өзара әрекеттің кең спектрін жүйелейді және регламенттейді (әскери-техникалық ынтымақтастық, бірлескен маневрлер, білім беру, кадрлар даярлау).
Мәскеуде бір ай бұрын Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасары генерал-лейтенант Талғат Мұхтаров пен РФ Қорғаныс министрлігінің Халықаралық әскери ынтымақтастық жөніндегі Бас басқармасының бастығы генерал-майор Александр Кшимовский “қорғаныс ведомстволары басшыларының орынбасарлары деңгейінде тұрақты стратегиялық диалог түрінде Ресей мен Қазақстанның қорғаныс саясатын үйлестіру бойынша консультативтік тетікті қалыптастыруға”келісті.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен РФ Қорғаныс министрі Сергей Шойгу 2018 жылдың мамыр айында екі елдің қорғаныс саласындағы ынтымақтастығының өзекті мәселелерін талқылады. Шынында да, Ресей мен Қазақстанның ӘҚ бірыңғай өңірлік жүйесін жетілдірілуде, жауынгерлік даярлықтың бірлескен іс-шараларының саны өсуде, Астанаға жеңілдетілген жағдайда ресейлік қару-жарақты жеткізу жалғасуда, 700-ден астам қазақстандық әскери қызметші Ресейдің үздік әскери жоғары оқу орындарында тегін білім алуда.
Қазақстан Қорғаныс министрі Сәкен Жасұзақовпен келіссөздерде оның ресейлік әріптесі Сергей Шойгу РФ Сирия Араб Республикасындағы жағдайды реттеуге Қазақстан Республикасының үлесін жоғары бағалайтынын мәлімдеді. Астана процесі жоғары тиімділікті көрсетеді.
Әскери стандарттар
Әскери-техникалық ынтымақтастық саласында Қазақстан қару-жарақты жеткізушілерді әртараптандыруға бағытталған саясатты жүргізеді. Бұл ретте Ресей мен Қазақстанның ӘТК Президент Нұрсұлтан Назарбаев пен Владимир Путиннің осындай тілек білдіргендіктерінен стратегиялық серіктестік деңгейіне шыққан жоқ. ТМД-ның кейбір елдерінде жаңа экономикалық “көп векторлық” – шоттың басын бассаң, сабы өзіңе тиедінің кері, дәстүрлі емес және болжауға болмайтын серіктестерден сыртқы тәуелділікті күшейтеді.
Қару-жарақтың өзге стандарттарына көшу, сөзсіз, стратегияның және тактиканың, жауынгерлік даярлық пен кадрларды оқытудың барлық жүйесінің ауысуын, ұлттық ҰҚК-ны қайта құруды білдіреді. Яғни түбегейлі әскери реформалар зор шығындарды талап етеді – Қарулы Күштер тиімділігінің кепілінсіз. Батыстың активтерді “қатыруға” қаржы-экономикалық бейімділігін және серіктестерге қатысты өзге де заңсыз іс-қимылдарды ескере отырып, мыналарды айтуға болады: Қазақстан Ресеймен, РФ-ның өзінен кем емес,ӘТС дамытуға мүдделі және тек онымен бірге ғана ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ете алады.
Ресей мен Қазақстанның әскери-техникалық ынтымақтастығы жалпы қауіп-қатерлерге (Ауғанстанды қоса алғанда) байланысты ғана стратегиялық сипатқа ие емес.
Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін, қазақ ҚӨК-не 196 қорғаныс кәсіпорны мұраға қалды (олардың кейбірі әлемдегі ең ірісі). Мұнда Кеңестік торпедалар, теңізде орналасу зымырандары, ракетаға қарсы қорғаныс жүйесінің компоненттері, танктерге арналған қару-жарақ, бағыттау жүйесі, радиоэлектрондық жабдықтар, артиллериялық жүйелердің үлкен саны және жаяу әскердің жауынгерлік машиналарының шамамен 20 пайызы.
“сұрапыл 90-шы жылдары” осы кәсіпорындарға үлкен зиян келтірілді, дегенмен технологиялық өзек сақталды. Сондықтан бүгін,НАТО стандарттары туралы айтпағанда, Қазақстан мен Ресей қару-жарақ стандарттары бойынша жақын. Алдағы онжылдықта бұл шындықты әртараптандыру да өзгертпейді.
Әскери қуаттың әлемдік рейтингісінде Қазақстан 136-дан 50-ші орында тұр және үлкен жетістіктерге ұмтылуда (осыдан бір жыл бұрын бес саты төмен болды). Республиканың қарулы күштері қару-жарақ пен әскери техниканың жаңа үлгілеріне қайта жарақтандырылуда. Жоғарғы Бас Қолбасшы Нұрсұлтан Назарбаев: 2020 жылға қарай әскери мақсаттағы отандық өнімнің үлесін 80% – ға дейін арттыру міндетін қойды, ал Ресей бұған көмектеседі.
Қазақстан өз армиясын “КамАЗ” базасындағы автомобиль техникасымен толық қамтамасыз етеді, “Зенит” зауыты ресейлік лицензия бойынша шағын зымыран-артиллериялық кемелер өндірісін игерді. Ресейлік “Уралвагонзаводпен” келісім бойынша Қазақстанда T-72 негізгі жауынгерлік танктеріне, сондай-ақ БМП-1 және БМП-2 жаяу әскери машиналарына қызмет көрсету, жаңғырту және жөндеу орталығы құрылды. Әрине, екі елдің қорғаныс саласындағы ынтымақтастығы Орталық Азия өңіріндегі жалпы геосаяси мүдделер спектріне тікелей байланысты тұрақты дамитын болады.
Сулет: timeskz.kz
