Қырғызстан мен Беларусьте болып жатқанның оқиғалардың бәрі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының басқа елдеріне де әсер етеді. Кейбір сарапшылар Қазақстан аумағында да осындай оқиғалар орын алуы мүмкін деп есептейді. Бұл мүмкін бе, ойластырып көрейік.
Қазіргі шындыққа сүйене отырып, посткеңестік кеңістік қазір қиын кезеңдерді бастан өткеруде деп айтуға болады, және менің ойымша, мұның себептерінің бірі идеология тұрғысынан жіберілген кемшіліктер болып табылады.
Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін, барлық жаңа тәуелсіз елдердің алдында аумақтық және қоғамдық бірлікті сақтау міндеті тұрды. Коммунистік идеологияның жоғалуына байланысты адамдардың санасында вакуум пайда болды, өйткені олар болашаққа қандай мақсаттар қою керектігін білмеді. Бұл міндетті орындау Орталық Азия республикаларына қиыны болды, өйткені сол кезде бұл елдерде жаңа жағдайларға дайын элита болмаған еді. Нәтижесінде егемен мемлекеттердің басшылары бұрынғы партия ұйымының өкілдері болды.
Орталық Азияның әр елдері бұл міндетті әртүрлі орындалды, бірақ жалпыұлттық идеологиясы бар мемлекеттер идеологиялық саясаттан бас тартқан республикаларға қарағанда әрдайым дерлік табысты болды.
Қазір Беларусьте Александр Лукашенконы Президент қызметінен алып тастау мүмкін болса, кезек Қазақстанның келеді деген пікір бар. Менің ойымша, мұндай дәлелдерде логика бар. Бірақ біздің билік посткеңестік кеңістікте болып жатқанның бәрін қадағалап, “түрлі-түсті” төңкерістердің дамуына қарсы тұруға дайындалып жатқанын ескеру қажет. Бұл жағдайда шизофрения немесе қайта сақтандыру бар деп ойламаймын. Біздің басшылықтың үстелінде, жүз пайыз кепілдікпен айтамын, бізге ешқашан жетпейтін ақпарат бар.
Жалпы, соңғы жылдары посткеңестік мемлекеттер аумағында болып жатқан барлық оқиғалар – азаматтық іс-қимылдар мен наразылықтарды «түрлі-түсті» революцияға айналдырудың әр түрлі әрекеттері болып табылады. Бұл үкіметтік емес ұйымдарды пайдаланып, бұрынғы Одақ елдерінің тұрақтылығына нұқсан келтіруге тырысатын Батыстың жұмысы екендігі құпия емес.
Алайда, “түрлі – түсті төңкерістердің” сыртқы факторының маңыздылығына қарамастан, ол – катализатор, ал негізгі проблемалар мен “жанғыш материал” “нысана елдердің” өзінде.
Осының бәрі билеуші элитаның ұлттықтан жоғары органдармен, ортақ валютамен және қорғаныспен біртұтас одаққа бірігу идеологиясынсыз халықтың одан әрі кедейленуі жағдайында билікті ұстап тұру өте қиын, тіпті мүмкін емес екенін түсінуін талап етеді.
Азаматтық және әскери қақтығыстарды зерттеу орталығының сарапшысы Сұлтанбек Агеев, арнайы “Эхо Казахстана” үшін.
Сурет: ponedelnikmag.com
