Келесі жылы Қазақстанда Мәжіліс пен мәслихат сайлауы өтеді. Саяси реформаға қарамастан, біз жаңа саяси бірлестіктерді көрмедік, сәйкесінше жарысқа ресми түрде тіркелген алты партия қатысады. Сайлау науқаны 30 қарашаға дейін жалғасып, осы уақыт ішінде партиялар съездер өткізіп, депутаттыққа үміткерлер тізімін ұсынуға үлгеруі тиіс.
Кезектен тыс съезді өткізген алғашқы партия Қазақстан Коммунистік Халық партиясы болды. Онда партия “идеологиялық құрауышынан” бас тарту шешімін қабылдап, халықтық партияға айналды. Меніңше, ҚКХП жалғыз оппозициялық саяси формация ретінде Жалпыұлттық социал-демократиялық партияға қарсы әлеуметтік наразылық электоратынан дауыс алу үшін атауын өзгерткен сияқты.
Кез келген жағдайда Nur Otan жеңеді. Билеуші партия аты-шулы праймеризін өткізді, болашақ депутаттар корпусын құрды және 2030 жылға дейінгі жаңа бағдарламасын қабылдады. Парламенттегі екінші орынды “Ақ жол” демократиялық партиясы алуы мүмкін. Аутсайдерлерге келетін болсақ, “Ауыл” мен “Адал” Мәжіліске кіруі екіталай, өйткені сайлау жарияланғанға дейін олар ерекшеленген жоқ және олардың қызметі айтарлықтай байқалмады. Сондықтан олар Парламентке кіре алады деп айтпас едім.
Әлеуметтік және саяси наразылық көңіл-күйлердің бақылаусыз өсуіне әкелуі мүмкін күшті сындарлы оппозицияның болмауы ерекше сақтықты тудырады. Егер Беларусь пен Қырғызстанда сайлау нәтижелеріне қарсы митингілерге шықса, бізде наразылық депутаттық орынға барлық оппозициялық күштердің жарысқа қатыспауына бағытталады.
Наразылық пен ықтимал қарсылықтар билеуші партияға берілген дауыстың жоғары пайызымен байланысты болуы мүмкін. Жаңа Парламентпен бірге оппозиция Мемлекет басшысының беделін түсіруге тырысуы және биліктің заңдылығына күмән келтіруі мүмкін.
Наразылықтың әлеуметтік негізі туралы да ұмытпаған жөн. Карантин шаралары енгізілгеннен кейін, Қазақстанда 5 миллионға жуық ішкі мигрант жұмыссыз қалды. Олар ірі қалаларға жұмысқа баратын ауыл тұрғындары. Олар бір сәтте табыс көзінен айырылды. Өте көп – бес миллион адам. Және бұл өте кауіпті. Біздің мемлекетімізді тыныш сезінуге мүмкіндік беретін жалғыз нәрсе – нағыз көше жетекшісінің болмауы.
Көріп отырғанымыздай, 2021 жылғы сайлау штаттық режимде өтпеуі мүмкін. Сайлаудан кейін “тосынсыйлар” болмау үшін, жұмыссыз, кедей және қайыршы азаматтарды көбейтетін бұрынғы әлеуметтік-экономикалық бағыттан және экономикалық дамудың неолибералды тұжырымдамаларынан бас тарту қажет. Ұлтшылдықпен ойнау өз кезегінде “бу шығаруда” қажетті нәтиже бермейді. Тиісінше, “сайлаудың” қазіргі сценарийі де саяси жүйенің тұрақтылығын қамтамасыз етпейді, өйткені көптеген қазақстандықтар қазіргі партияларға сенбейді және өз мүдделерін білдіреді деп санамайды.
Саяси шолушы Нұрлан Фадеев, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: ria.ru
