Қазақстанда тіл мәселесі ең өткір мәселелерінің бірі болып отыр. Қазақстандық қоғам, біз қалағандай, жалғыз өзі ортақ шешімге келе алмайды, өйткені бұл мәселе бойынша кез келген пікірталас қорлау, тіпті ашық қақтығыстармен аяқталады.
Жалпы, қазақ тілін жаңғырту идеясы игі іс. Бірақ мәселе оны жүзеге асырушылар радикалдар болып табылатындығында, оларға тек орыс тілін ресми мәртебесінен айыру қажет. Олардың пікірінше, егер Қазақстан бір минут ішінде халықаралық қарым-қатынас тілі болып табылатын орыс тілінен толығымен бас тартса, онда халықтың білім деңгейі күрт өсіп, әр қазақстандық белгілі бір салада ғалым немесе жетекші маман болады. Алайда, олай болмайды. Тек қазақ тілін қолдану, өзімізді артқа тарту.
Бірақ бәрінен бұрын өздерін ғана емес, басқа азаматтарымыздың да артта қалдырғысы келетін қазақ тілін үгіттеушілердің өзімшілдігі қатты наразылық тудырады. Республикада орыс тілінің толық жоюды қолдамас бұрын, көпшіліктің пікірін сұраған жөн шығар? Менің ойымша, келесі жолы ұлтшылдар орыс тілін ресми мәртебесінен айыруға шақырғанда, оларға қазақстандықтардың барлық әлемдік ақпараттық және ғылыми ресурстарға қол жетімділігін жоғалтатынын нақтылап айту қажет.
Бұл жағдайда Қазақстан билігі не істеуі керек? Біріншіден, орыс тілінің ресми мәртебесін алып тастамау керек, әйтпесе Кордайдағыдай ұлтаралық қақтығыстар қаупі болады. Екіншіден, тілдік мәселе төңірегінде пікірталастарды болдырмау, қазірдің өзінде жақсылыққа жеткізбейтініне көз жеткіздік. Үшіншіден, тілдік белгілері бойынша ешкім қысым көрмейтіндей жағдай жасау керек.
Жалпы алғанда, қоғамның қазақ және орыс тілді топтары арасындағы текетірестің өзі қазақстандықтарды тілдік және ұлттық белгілері бойынша бөлу мақсатында ойдан шығарылып, белсенді түрде талқыланып келеді. Қазақ ұлтшылдары жасанды проблема туғызды, өйткені іс жүзінде қазақ тіліне ешқандай қауіп төніп тұрған жоқ, ал орыс тіліне қысым көрсету немесе оны ресми мәртебесінен айыруға тырысу ұлтаралық алауыздықты тудырады. Егер бұл орындалатын алса, ғылыми білім мен жаһандық мәдениетке қол жеткізуден айырылатын қазақтың өздері, әсіресе жас ұрпақ зардап шегеді.
Жанболат Шолпанов, саясаттанушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: islamnews.ru
