Коронавирус індетіне және Вашингтондағы соңғы оқиғаларға қарамастан, Қазақстан аумағында “Дала қыраны” халықаралық әскери оқу-жаттығулары өткізілуде. Сыртқы көрінісіне қарағанда олардың мақсаты игі: бітімгершілік миссияларын пысықтау, лаңкестікке қарсы күрес және қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Бірақ шын мәнінде, бір көргендей емес.
Қалай болғанда да, бұл оқу-жаттығудың нақты иелері – АҚШ, Ұлыбритания және Канада. Осылайша, бұл елдер кейін өзінің ықпалын бүкіл Орталық Азияға таратып, Ресей Федерациясын өңірден ығыстыру үшін Қазақстанда нығая түсуге тырысуда. Бірақ, Нұр-Сұлтан оны, шамасы, аңғармайды.
Бір қызығы, аймақтағы әскери әрекеттері аясында АҚШ- Орталық Азия елдеріне әр түрлі көзқарасын ғана емес, бірбеткейлігін да көрсетеді. Мәселен, Вашингтон республика ішіндегі жағдайды тұрақтандыру үшін Қырғызстанға қаражат бөлуге қарсы. Шамасы, американдықтар Бішкекті ресейшіл ұстанымы үшін жазалауды ұйғарып отыр. Бұл АҚШ-тың Ресейді біздің аймақтан шығаруға тырысатындығын тағы да дәлелдейді.
АҚШ-тың қолдауымен С5+1 форматындағы келесі ‘Дала бүркіті” жаттығуларын өткізу бастамасына ерекше назар аудару керек. Бастапқыда бұл формат әскери құрамасыз, Орталық Азия елдеріне американдық көмек ретінде жарияланды. Енді АҚШ іс жүзінде өздерінің беделін өздері түсіріп отыр. Айтпақшы, “Дала бүркітінің” басқа иелері Вашингтонның бұл идеясын мақұлдамай, шағым жазды. Ол түсінікті де, серіктесің мүдделерің мен мүмкіндіктеріңді елемесе, кімге ұнайды.
Алайда, “Дала бүркіті” иелері арасындағы келіспеушіліктер бұған дейін де болған. Олардың кейбіреулері АҚШ-тың көмегін қолданысы келеді, ал біреу Дональд Трамптың президенттік қызметтен кетуі НАТО мен басқа да бірлескен әскери күштерге аз қаражат салуға мүмкіндік береді деп үміттенеді.
Біздің аймақтың елдеріне келетін болсақ, “Дала қыраны” әскери жаттығуларының шеңберін кеңейту, C5+1 форматындағы қамқорлығы АҚШ-тың Орталық Азиядағы экспансионистік және басқыншылық ұмтылыстарын айқын көрсетеді. Осы оқуымен Вашингтон Нұр-Сұлтанды өзіне одан да жақындатуға тырысады, бұл аймақта қосымша шиеленісті тудырып, көрші Ресей мен Қытайға қауіп төндіреді. Республиканың ҰҚШҰ мен ШЫҰ мүшесі екенін ескере отырып, Қазақстанның басқарушы элитасына осы амал-тәсілдер қажет пе? Бұл риторикалық сұрақ ұлы державалар арасындағы қатынастардың шиеленісуі аясында қайта-қайта туындайтын болады, өйткені болашақта майдан шебі болуы мүмкін аймаққа айналу біздің азаматтарымызды қызықтырмайтыны анық.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: picabu.ru
