Қазақстанда егу науқаны іс жүзінде сәтсіз, осыған байланысты Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ресейлік әріптесі Владимир Путинге қоңырау шалып, вакцинаның жаңа партияларын сұрауға мәжбүр болды. 23 наурызда онымен сөйлескен кезде біздің Президент “Спутник V” вакцинасын қосымша жеткізуді сұрады. Осыдан бір апта бұрын бірнеше облыста ерікті вакциналау тоқтатылды. Сол кезде денсаулық сақтау вице-министрі Ерлан Қиясов егу науқанын жалғастыру үшін вакцина жетпейтінін мәлімдеді.
Қазіргі уақытта іс жүзінде бізде 100 мыңға жуық адам вакцина алды, енді вакцина жоқ. Бұған дейін Денсаулық сақтау министрлігінің басшысы Алексей Цой “Спутник V” вакцинасының өндірісі сәуір айында біртіндеп артып, 600 мың дозаға жететінін хабарлаған болатын. Ал 24 наурызда зауыттың өзінде келесі айда препараттың миллион дозасын шығару жоспарланғанын айтты. Бірақ әзірге мұның бәрі таза саяси науқанға ұқсайды, тағы да сөзіміз ісімізге сәйкес келмейді. Шамасы, біздің еліміз өз алдына тым жоғары деңгейді мақсат етеді, яғни ол өз күшін асыра бағалады. Бірнеше күн бұрын Денсаулық сақтау министрлігінің басшысы ресейлік “Спутник Лайттан” басқа, Қазақстан қытайлық Sinovac вакцинасының шамамен 3 миллион дозасын алатынын және Pfizer бойынша келіссөздер жүргізіліп жатқанын хабарлады.
Өткен жылдың қазан айынан бастап Қазақстанда “Аман-саулық” қоры іске қосқан жедел телефон желісі жұмыс істеуде. Бүгінгі таңда қазақстандықтарды неге вакцина жоқ деген сұрақ қызықтырады. Көптеген тұрғындар коронавирус ауруының жаңа толқыны жаппай вакцинацияның жоқтығынан басталды деп санайды.
Бүгін жаңа толқын басталғанда, жағдайды теріс пайдалану тағы да басталды. Мәселен, бұған дейін Президент коронавирусқа ПТР-тестінің ең жоғары құнын 9,5 мың теңгеге белгілеуді тапсырған. Алайда, мұндай баға жоқ және бұл мәселені ешкім бақылап отырған да жоқ. Ал біздің көптеген азаматтарымыз қымбат диагностиканы төлейтін шамасы жоқ. Індеттің алғашқы толқыны басталған кезде екі жүзден астам медицина қызметкері кәсіби қатардан шықты. Сондай-ақ бұл елеулі жұмыссыздық себебі болды. Алайда ол кезде жұмыссыз қалған қазақстандықтар мемлекеттен көмек алды. Қазір бұл да жоқ, ал бағалар өте тез көтеріліп жатыр, көпшілігіміз, ол туралы білмей-ақ, коронавирус тасымалдаушысы болуымыз мүмкін.
Үкімет пен жергілікті билік қолданатын шаралар көбінесе өте күмәнді және сын көтермейді. Бізге жүйелі түрде тыйым салынуда, бірақ ешкім шектеу шараларының жағдайға қалай әсер ететінін талдамайды. Атап айтқанда, кейбір нысандар демалыс күндері жұмыс істемегендіктен, жұмыс күндері халықтың көп жиналуына себеп болуда. Министрлер Кабинеті қабылдаған бірқатар басқа шаралар да таңқаларлық. Мысалы, демалыс күндері қоғамдық көліктерге тыйым салу, бірақ бізде жұмыс күндері ғана емес, демалыс күндері жұмыс істейтін азаматтар бар. Індет бір жылдан астам уақыт бойы жалғасып келеді, шешім қабылдаушылар да қателіктер жіберуде. Олар жағдайды мүлдем білмейтін сияқты. Қазақстандықтар тыйымдардан шаршады, өйткені бір жылдан астам уақыт шектеулер өмірді өте ауырлатады, сондықтан олар шектеу талаптарына белсенді қарсылық көрсетуде. Шенеуніктердің қате әрекеттері денсаулық сақтау жүйесі қызметкерлері де әсер етіп, олар қайтадан төтенше жағдайда жұмыс істеуге мәжбүр.
Мұндай жағдайда барлық қателіктер мен жаңылыстардан сабақ алып, ресейлік “Спутник V” вакцинасын өндіру ісін аяғына дейін жеткізу керек. Себебі наурызда жаппай вакциналау басталатынын биік мінберлерден хабарлады, бірақ оның себебін түсіндірген жоқ. Пентагон бағдарламалары бойынша жұмыс істейтін отандық ҒЗИ мен Алматыдағы Орталық референс-зертханаларда немен айналысып жатқаны түсініксіз. Өткен жылдың көктемінде СІМ қауіптерді зерттеумен қатар, өз вакцинамызды, сондай-ақ өз ПТР сынақтарын әзірлеу жүріп жатқанын ашық мәлімдеді. Нәтижесінде ПТР-тест ақылы және шетелде өндірілген, ал өз вакцинамыз жоқ.
Ажар Ибраева, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
