Бүкіл адамзат үшін сынға айналған коронавирус инфекциясы індетінің басталуымен Қазақстанда наразылық белсенділігі өсе бастағаны ешкімге құпия емес.
Осы жағдайды қарастыра отырып, азаматтардың наразылық көңіл-күйінің күшею себептерінен бастайық. Екі ғана себеп бар. Біріншісі – карантиндік шараларға байланысты митингтерді шектеу, екіншісі – халықтың материалдық жағдайының нашарлауына, жұмыссыздар санының және бағаның өсуіне әкелетін экономикалық дағдарыс.
Егер адам құқықтары жөніндегі Қазақстан Халықаралық бюронсының деректеріне сенсек, қазақстандықтар көбінесе әлеуметтік-экономикалық себептермен наразылық акцияларына шығады. Олардың ішіндегі қоғам назарына ілінгені – Қытайға қарсы наразылықтар (2010 жыл), Жаңаөзендегі наразылықтар (2011 жыл), жер реформасына қарсы наразылықтар (2016 жыл) және көп балалы аналардың наразылықтары (2019 жыл).
Бұл ретте 2010 жылдан бастап Қазақстанда саяси тақырыптағы митингілер санының қысқаруы байқалады. Мұның себебі, біздің елде саяси наразылықтар өте жағымсыз құбылыс ретінде қабылданады. Оның үстіне қазақстандықтар негізінен өздерінің жеке мүдделерін ғана ойлайды, ал қоғамдық істермен, әсіресе, тегін айналысуды көпшілік ақылсыздық деп санайды.
Коронавирустың таралуына дейін де солай болды. Қазір жағдай өзгеріп, біздің республикада наразылық белсенділіктің өсуі байқалады.
Қазіргі жағдайда Үкімет біздің азаматтарымыздың көпшілігінің жағдайын жақсартуға бағытталған елеулі әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге жасауға тиіс. Митингілерге құқық беру, әрине, жақсы, бірақ жаңа жұмыс орындары, өз өндірісі, экономиканың нақты секторын дамыту қажет, ал ол үшін Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі интеграцияны және бірлескен индустриялық жобаларды тереңдету керек. Әйтпесе, елдегі әлеуметтік наразылық тек арта түседі.
Сұлтанбек Агеев, азаматтық және әскери қақтығыстарды зерттеу орталығының сарапшысы, арнайы ” Эхо Казахстана” үшін.
Сурет: mkset.ru
