Мәжіліс депутаттары “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көрнекі ақпарат мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы”ҚР Заңының жобасын бірінші оқылымда мақұлдады.
Заң жобасын таныстырған ҚР Мәдениет және спорт министрі Ақтоты Райымқұлова құжат Қазақстан Үкіметінің 2020 жылға арналған заң жобалау жұмыстарының жоспарын іске асыру мақсатында әзірленгенін атап өтті. Заң жобасын қабылдаудың мақсаты көрнекі ақпарат мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілерін жетілдіру болып табылады.
“Заң жобасының негізгі бағыттары: деректемелер мен көрнекі ақпарат мәтіндерін орфография нормаларына сәйкес баяндау; түпнұсқалы аударманы сақтай отырып, деректемелер мен көрнекі ақпарат мәтіндерін баяндау; “мәтіннің түпнұсқалы аудармасы”ұғымын енгізу. Көрнекі ақпарат құралдары (баннерлер, маңдайшалар, хабарландырулар, жарнама, баға белгілері) елдегі қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық жағдайға әсер етудің маңызды құралы болып табылады”, — деді Мәжілістің жалпы отырысында Мәдениет және спорт министрі.
Ақтоты Райымқұлова құжатқа сәйкес деректемелер мен көрнекі ақпарат мәтіндерін орфография нормаларына сәйкес баяндау талабы қазақ тіліндегі мәтіндердің сапасыз көрсетілуіне, олардағы орфографиялық қателіктердің алдын алуға бағытталғанын атап өтті. Ал деректемелер мен көрнекі ақпараттың мәтіндерін түпнұсқалы аударманы сақтай отырып баяндау талабы екі тілде (қазақ және орыс) ұсынылған мәтіндердің мағыналық, мазмұндық сәйкессіздігі фактілерін жоюға бағытталған.
“Көрнекі ақпаратты ашық кеңістікте және ғимараттарда орналастыруды кәсіпкерлік субъектілері заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдармен тең жүзеге асыруы мүмкін. Кәсіпкерлік субъектілері көрнекі ақпаратты өз өнімдері мен қызметтерін жылжыту құралы ретінде пайдаланады. Көрнекі ақпаратты орналастыру кезінде азаматтардан мемлекеттік органдардың атына тіл туралы заңнама талаптарының бұзылуына байланысты көптеген шағымдар келіп түседі. Бұл ретте азаматтар мемлекеттік тілде көрнекі ақпараттың болмауын Қазақстан Республикасы Конституциясының 14 — бабында бекітілген өз құқықтарына қысым жасау деп санайды”, – деді А.Райымқұлова.
Министрдің мәліметінше, 2018 жылы көрнекі ақпаратты орналастыру бөлігінде бұзушылықтар бойынша мемлекеттік органдарға өтініштер саны 12 886, 2019 жылы – 12 900 құрады. 2020 жылы көрнекі ақпарат бойынша жедел желіге (call center) келіп түскен шағымдар саны – 3442 құрады.
“Аталған мәселелерді шешу мақсатында заң жобасы аясында Қазақстан Республикасының келесі 13 заңнамалық актілеріне түзетулер енгізу қарастырылған:
Кодексі Туралы “халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі”;
“Қазақстан Республикасындағы тіл туралы ” заң;
Қазақстан Республикасындағы көлік туралы ” заң;
“Темір жол көлігі туралы ” заң;
Автомобиль көлігі туралы ” заң»;
Заң “жарнама туралы”;
“Сауда қызметін реттеу туралы ” заң;
“Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы ” заң;
” Көлік мен жабдықтардың қауіпсіздігі туралы ” заң;
“Ойыншықтардың қауіпсіздігі туралы ” заң;
“Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы ” заң;
“Пошта туралы ” заң;
“Кинематография туралы” Заң – деді министр.
Заң жобасын қабылдаудан күтілетін нәтиже: көрнекі ақпаратта мемлекеттік тілді міндетті пайдалануды қамтамасыз ету; орфография нормаларына сәйкес деректемелер мен көрнекі ақпараттың мәтіндерін баяндауды қамтамасыз ету, мемлекеттік және орыс тілдеріндегі деректемелер мен көрнекі ақпараттың мәтіндерін олардың тең түпнұсқалығын сақтай отырып, баяндауды қамтамасыз ету.
“Заң жобасын қабылдау елдегі тіл саясатын тиімді іске асыруға ықпал етеді және теріс құқықтық және әлеуметтік-экономикалық салдарға әкеп соқтырмайды”, — деп министр толықтырды.
Заң жобасын депутаттар бірінші оқылымда мақұлдады.
Сурет: inform.kz
