Азық-түлік өнімдері, газ, көмір және дәрілік препараттар сияқты әлеуметтік маңызы бар тауарларға сауда қызметі туралы жаңа заң шеңберінде шекті баға үстемелерін анықтау жоспарлануда.
“Қолданыстағы” сауда туралы “заң тауар алмасудың қазіргі заман шындығы мен тәжірибесіне, соның ішінде ЕАЭО аясында сәйкес келмейтінін назарға ала отырып, сауда және интеграция министрлігіне” сауда қызметі туралы” жаңа заң әзірлеуді тапсыру, онда баға белгілеуді реттеу тетіктерін және әлеуметтік маңызы бар тауарларға: азық – түлік, көмір, газ, дәрі-дәрмектер және басқа да шекті сауда үстемелерін анықтау керек”, – деп атап өтті Мәжіліс депутаты Наринэ Микаэлян.
Ол Қазақстанның Ұлттық экономика министрлігі монополияға қарсы комитет арқылы әлеуметтік маңызы бар тауарлардың ірі өндірушілеріне өнім бағасының негізділігі туралы жауап беруді өтініп сұрау жібергенін хабарлады.
“Өз уақытында Мәжілісте Үкімет әзірлеген” Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бизнес-ортаны және сауда қызметін дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ” заң жобасын қарау кезінде біз сауда қызметі субъектілерінің әлеуметтік маңызы бар тауарларды жеткізушілерден ретробонустарды өндіріп алуға жол бермеу туралы норманы қолдадық. Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының мәліметтеріне сәйкес, жекелеген жағдайларда бизнесмендер жеткізілетін тауар партиясы құнының 30% – на дейінгі көлемде ретробонус төлейді”, – дейді мәжілісмен.
Өз сөзінде ол Данияда ретробонустар кемсітушілік болып табылатынын, ал Францияда олар үшін айыппұл жазатынын атап өтті.
“Бұл ретте көтерме және бөлшек сауда бағаларын салыстыру ретробонустарды қоспағанда, тауар компаниялары жекелеген жағдайларда көтерме бағадан айтарлықтай ұлғаюмен бағаны анықтайды. Сонымен қатар, тұтастай алғанда, кейбір сауда субъектілерінің баға белгілеуіне қатаң бақылаудың болмауына байланысты ретробонустарды алу жалғасуда. Бір мезгілде басқа ретробонустардың талаптарын жасыру үшін жаңа міндетті төлемдерді енгізеді, оларсыз тауар сөреге жіберілмейді. Бұлар үшін ақы төлеу қойма қызметі бойынша қызметтер өңдеу тауардың, қызметтің орналастырғаны үшін тауардың каталогында және басқа да төлемдер. Бағаның өсуіне нарықтағы сауда орнының ақылы болуы айтарлықтай әсер етеді, ол да үнемі өсіп келеді. Барлық осы сауда қулықтары нәтижесінде тауар өндірушілердің көтерме жеткізілімдері бағасына және соңғы сатып алушы үшін бөлшек сауда бағасына әсер етеді”, – деп атап өтті депутат әлеуметтік маңызы бар тауарлар бағасының артуының себептерін атап өтті.
Ол атап өткендей, депутаттарға бұған дейін ТМД-ның кейбір елдерінде жасалғандай ең жоғары сауда үстемесі 10% – ды құрауы тиіс заң енгізу ұсынылды.
“Бірақ бұл норма әзірлеуші қабылдаған жоқ. Дегенмен Германияда, мысалы, біз жиі аламыз, сауда үстемесі заңда айқындалған жоғары емес 10% – ы көтерме құнын. Сонымен қатар, депутаттардың саудадағы баға белгілеуге бақылауды күшейту ұсынысына мүдделі ведомстволар сауда субъектілерін әкімшілендіру қиындықтарына сілтеме жасап, бағаның өсуіне қарсы күрестегі негізгі күш – жігер азық-түлік өнімдерін өндірушілер мен азық-түлік шикізатын қайта өңдеушілерді бақылауға бағытталады”, – деп мәлімдеді Микаэлян.
