Тұтынушылық сұраныстың төмендеуі күтілуде, бірақ бәрі бірдей емес.
ҚР Ұлттық Банкі төрағасының орынбасары Ақылжан Баймағамбетов экономиканың 2021 жылдың соңына дейінгі даму болжамдарымен бөлісті,деп zakon.kz хабарлайды.
Қаржы реттеушісінің базалық сценарийіне сәйкес ішкі сұраныс пен экспорттың азаюына байланысты ЖІӨ 2020 жылы 2,0-2,3%-ға төмендейді.
Біз тұтынушылық сұраныстың төмендеуін күтеміз. Бұл пандемиямен күресудің шектеулі шараларына, халықтың нақты ақшалай кірістерінің теріс динамикасына және еңбек нарығындағы жағымсыз жағдайға байланысты. Мұнай бағасының төмендеуі, сондай-ақ экономикалық белсенділіктің төмендеуі және Теңізшевройлды (ТШО) кеңейту бойынша құрылыс шыңының өтуі инвестициялық белсенділіктің төмендеуінің негізгі факторлары болады. Экспорт ОПЕК келісімінің қолданылу шеңберінде сыртқы сұраныстың төмендеуіне және өндіру көлемінің қысқаруына байланысты теріс динамиканы көрсететін болады . Сонымен бірге, мемлекет тарапынан контрциклдік шаралар қабылдау сыртқы және ішкі жағдайлардың нашарлауынан болатын жағымсыз салдарларды тегістейді. Ішкі тұтынушылық және инвестициялық сұраныстың төмендеуі импорттың қысқаруына алып келеді, бұл ішкі сұраныстың төмендеуінен болатын жағымсыз әсердің орнын ішінара өтейді, — деді Ұлттық Банк төрағасының орынбасары.
Жылдық инфляция 2020 жылдың қорытындылары бойынша, қаржы реттегіштің жаңартылған болжамы бойынша 8% – ға дейін, яғни бұрын жарияланған диапазонның төменгі шекарасына жақын 8-8,5% – ға дейін қалыптасатын болады. Инфляциялық процестер, Ұлттық Банктің бағалауы бойынша, азық-түлік өнімдеріне бағаның жоғары өсуінің сақталуы, айырбас бағамын баға белгілеу процестеріне көшіру әсері және ақылы қызметтер инфляциясының біршама жеделдеуі аясында жеделдетіледі. Сонымен бірге халықтың нақты ақшалай табыстарының әлсіз серпіні және әлемдік азық-түлік тауарларына бағаның күтілетін төмендеуі 2020 жылы инфляцияның өсуін шектейтін болады.
2021 жылдың соңына қарай инфляция нысаналы диапазонның жоғарғы шегіне қарай 4-6% баяулайды. Бұл астық дақылдарының түрлерінің күтіліп отырған жақсаруы аясында Азық-түлік тауарлары бағасының өсуінің баяулауына және 2020 жылғы инфляцияның жоғары базасының кетуіне байланысты болады. Сонымен қатар, инфляцияның едәуір баяулауы 2021 жылы республикалық бюджеттің жоғары тапшылығымен және 2020 жылмен салыстырғанда сыртқы инфляциялық фонның кейбір жоғарылауымен шектеледі, — деп хабарлады Ақылжан Баймағамбетов.
Ұлттық Банк макроэкономикалық көрсеткіштер бойынша болжамдар Қазақстан экономикасындағы негізгі өзара байланысты көрсететін макроэкономикалық модельдерді бағалауға негізделгенін түсіндірді. Болжамдар Ұлттық Банк сарапшыларының пікірінше, сыртқы және ішкі алғышарттардың болашақ траекториясын (мұнай бағасы, Қазақстанның сауда әріптес елдерінің ЖІӨ және инфляциясы, фискалдық саясат параметрлері және басқалар) ескереді.
Іс жүзінде бұл факторлардың траекториясы басқаша болуы мүмкін, ал нақты динамикаға қаржылық дағдарыстар, саяси қақтығыстар, адамзат үшін қауіпті аурулардың әсері және т.б. сияқты ескерілмеген оқиғалар әсер етуі мүмкін. Осыған байланысты Ұлттық Банк базалық сценарийден басқа балама сценарийлерді де қарастырады. Сонымен, пессимистік сценарий ретінде COVID-19 жағдайының нашарлауына және/немесе оның ұсынысының артуына байланысты әлемдік мұнай қорының өсуі аясында 2021 жылы мұнай бағасының барреліне 30 АҚШ долларына дейін төмендеу сценарийі қарастырылды. Осы сценарийді іске асыру Қазақстан экономикасына теріс әсер етеді, экспорттың қысқаруына, ішкі сұраныстың қысылуына, ал айырбас бағамын тұтыну бағаларына ауыстыру әсері арқылы инфляцияны жеделдетуге алып келеді, – деп атап өтті Ақылжан.
Нәтижесінде, оның айтуынша, 2021 жылы Қазақстанның ЖІӨ өсімі базалық сценарийге қарағанда төмен болады, ал инфляция 4-6% нысаналы дәлізден жоғары болады. Сонымен қатар, коронавирустың теріс динамикасы шетелден де, ел ішінде де өнім жеткізілімінің бұзылуына және бағаның тиісті өсуіне әкелуі мүмкін.
Дамыған және дамушы елдер арасындағы саяси және экономикалық келіспеушіліктер капиталдың соңғылардан кетуіне алып келуі және олардың валюталарының, оның ішінде теңгенің әлсіреуіне әкелуі мүмкін. Бұл салада санкцияның өсіп келе жатқан риторикасы мен ЕАЭО бойынша көршілерімізде болып жатқан ішкі саяси оқиғалардан туындайтын экономикалық тәуекелдер бар. Бұл факторлар 2021 жылы фискалдық ынталандырудың ықтимал күшті әсерімен қатар инфляциялық процестердің жеделдеуіне әкелуі мүмкін.
Ұлттық Банк теңгерімді ақша-кредит саясатын ұстануға және оның барлық құралдарын негізгі мақсатқа – бағаның тұрақтылығын ұстап тұру және инфляциялық күтулерді төмендету үшін пайдалануға уәде берді.
