Жалғасып жатқан коронавирус індеті және әлемдік шикізат нарықтарындағы тұрақсыздық жағдайында Еуразиялық экономикалық одақ елдері коронадағдарысты ең аз шығынмен аман алып қалу үшін интеграция процестерін жеделдетуі қажет.
Бұл әсіресе сыртқы және ішкі сауда саласына қатысты. Иә, бұл тұрғыда еуразиялық бестіктің қомақты нәтижелері бар. Мысалы, өткен жылы одақтас мемлекеттердің өзара тауар айналымы 2015 жылмен салыстырғанда 35%-ға өсіп, 61,6 миллиард теңгені құрады. Бірақ індет пен оған байланысты енгізілген шектеулер ЕАЭО ішінде тауарлар мен қызметтерді сатуға теріс әсер еткенін ұмытпауымыз керек.
2025 жылға дейін есептелген Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамыту стратегиясы осы жағдайды реттеуге арналған. Оның шеңберінде, мысалы, ЕАЭО елдерінің аумағында дәрі-дәрмектерді тіркеудің бірыңғай стандарттары енгізілетін болады. Болашақта бұл шара басқа медициналық өнімдерге де таралады, ал бұл коронавирустың таралуына қарсы күресте өте маңызды.
Жалпы, Одақ шеңберіндегі интеграциялық процестер жылдам болмаса да, қарқын алып келеді. Бұған ЕАЭО ішінде тауарлар өткізу еркіндігін қамтамасыз етіу дәлел. 2021 жылдың басында ол шамамен 60-70%-ға іске асырылды.
Сонымен қатар одақ үшінші елдермен сауданы белсенді түрде жолға қойып отыр. Осылайша, ЕАЭО құрылғаннан бері Вьетнаммен, Иранмен, Сингапурмен және Сербиямен еркін сауда аймақтары туралы келісімдер жасады. Тағы да 10-ға жуық мемлекетпен осындай құжаттарға қол қою жоспарланып отыр. Бұдан басқа, Одақтың бақылаушы елдері бар, атап айтқанда, Молдова, Өзбекстан және Куба, олармен де еркін сауда аймақтарын құру жоспарлануда.
Көріп отырғанымыздай, ЕАЭО шеңберіндегі интеграциялық процестердің қарқыны өте жақсы, бірақ қайталаймын: оларды күшейту қажет. Ал бұл үшін бұрынғы кеңестік республикаларды қазіргі кезеңде жаңғыртуға тиіс жаңа индустрияландыру мен озық технологияларды енгізу үшін негіз болу қажет. Сондай-ақ, болашақта Орталық Азия республикаларының дамыған елдерге тәуелділігін білдіретін экономиканың шикізаттық моделінен бас тарту қажет.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: 24.kz
