Жақында Мәжіліс депутаты, Қазақстан Коммунистік Халық партиясының мүшесі Айқын Қоңыров еліміздегі зейнетақы жасын 60 жасқа дейін төмендетуді ұсынды. Еңбек министрлігінің басшысы Біржан Нұрымбетов мәжілісменнің бастамасымен келіспей, мұндай мәселелерді шешу әрдайым зерттеулер мен ұзақ мерзімді болжамдарға негізделетін ұзақ процесс екенін мәлімдеді. Үкімет зейнетке шығу жасын азайта ала ма, әлде бұл фантастика саласынан ма, талқылап көрейік.
Қазір ер адамдар 63 жасында, ал әйелдер 59,5 жасында зейнеткерлік демалысқа шығатынынан бастайын. 2027 жылға дейін, жыл сайын зейнеткерлік жас жарты жылға ұлғаяды. Ол кезде барлық ер адамдар зейнетке 66,5 жаста, ал әйелдер – 63 жаста шығады. Егер олар өмір сүретін болса, әрине. Еңбек министрлігінің ресми деректеріне сәйкес, Қазақстанда өмір сүрудің орташа ұзақтығы 72 жылды құрайды.
Екінші жағынан, ер адамдарда зейнетке 55 жаста, ал әйелдерде 51,5 жаста шығу мүмкіндігі бар. Сөз, егер бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы шотта қажетті сома болса, оны пайдалануға болатын зейнетақы аннуитеті туралы болып отыр. Ерлер үшін – бұл 10,5 миллион теңге, ал әйелдер үшін -14 миллион теңге. Алайда, бір “бірақ” бар. Еңбек министрлігінің статистикасы көрсеткендей, Қазақстандықтардың көбінің зейнетақы жинақтары зейнетақы аннуитеті түгіл, тіпті тұрғын үй сатып алуға да жетпейді.
Меніңше, билік зейнеткерлік жасты төмендету туралы шешім қабылдауы екіталай. Оның себебі мынада. Жасыратыны жоқ, Қазақстан – Орталық Азиядағы орта жастағылары ең жоғары ел. Бұл шамамен 30 жас. Халықтың одан әрі қартайуына байланысты бізде зейнеткерлер көбірек болады, оларды тамақтандыру қажет болады. Бұл үшін еңбек тиімділігін, мүмкін зейнеткерлік жасты және салықты арттыру талап етіледі.
Қазақстан үкіметі зейнеткерлік жасты төмендетуге келіспейді, өйткені ол 90-шы жылдары премьер-министр Әкежан Қажегелдин Чилидің зейнетақымен қамтамасыз ету моделін енгізген кездегі белгiленген неолибералдық экономикалық бағытты ұстанады. Сондықтан, коммунистік партия өкілдерінің ұсыныстары таза популистік қадам болып табылады. Ол үшін ынтымақты зейнетақы жүйесін қамтамасыз етуді қайтару қажет, ал қазіргі кездегі айырбас бағамы мен экспорттық экономика жағдайында ол мүмкін емес. Оның үстіне, әйелдердің зейнетке шығу жасын 63 жасқа дейін көтеру туралы заң бір жыл бұрын ғана күшіне енді.
Саяси шолушы Нұрлан Фадеев, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: 24.kz
