Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы келесі жылдың басында әлемде коронавирус індетінің жаңа толқыны болуы мүмкін деп болжайды. Мұнай бағасы өссе де, Қазақстан экономикасы індеттің барлық жағымсыз әсерін тағы да басынан кешіреді. Осыған байланысты ел экономикасын қалай сол соққыдан аман алып қалуға немесе тым болмаса оның күшін азайтуға болады деген сұрақ туындайды.
Бізде індеттнің алғашқы толқыны басталғанда дағдарысқа қарсы шаралар қабылданды, осыдан бастаған жөн болар. Билік айтқандай, ол шаралар халықты және, әрине, экономиканы қолдауға бағытталды. Іс жүзінде бұл шаралар негізінен екінші деңгейдегі банктер мен ірі жеке секторды қолдауға жұмсалды. Қарапайым тілмен айтқанда, олар республиканың ұлттық кірістеріне ауыртпалық түсірді.
Кейбір сарапшылардың пайымдауынша, Қазақстанға індеттің жаңа толқынымен күресу үшін Ұлттық қордың активтері көмектеседі. Ия, бір жағынан, олар жағымсыз салдарды шеше алады, бірақ екінші жағынан, активтер шексіз емес. Қаржы министрлігінің деректеріне сәйкес, биыл Қордан екі триллион теңгеге жуық қаржы жұмсалды. Егер мұнай долларлы “сандық” активтерді белсенді жоғалтса, жақын арада ЖІӨ-нің 30%-дық төмендетілмейтін қалдығын шектеу туралы негізгі ереже бұзылады.
Індеттің экономикаға теріс әсерін қалай төмендетуге болады? Менің ойымша, Қазақстанда дағдарыстың ауыртпалығын мүліктік салықты ауқаттыларға ауыстыру арқылы, сондай-ақ жетіспейтін салаларды дамыту қажет.
Шетелдік кеңесшілер, атап айтқанда, Халықаралық валюта қорының сарапшылары Қазақстанға бұрынғы неолибералдық экономикалық саясаттың жалғасуын күштеп таңуға тырысуда және мемлекеттің экономикаға қатысуын одан әрі азайтып, шикізат салаларын күшейтуді ұсынуда.
Осылайша, Батыс шикізаттық экономика сипатын сақтап, елдің дамыған елдерге тәуелді болғанына мүдделі. Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ғана өзіміздің қуатты өңдеу өнеркәсіптерімізді құруға болатынын ұғынуымыз керек, елдің бағытын бұрынғы арнада сақтау тек одан әрі құлдырауға алып келетінін түсіну керекпіз.
Саяси шолушы Нұрлан Фадеев, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: rg.ru
