ҚР Ішкі істер министрлігінде интернет-алаяқтықтың қандай түрлері жиі жасалатыны туралы айтылды.
ҚР ІІМ Криминалдық полиция департаменті бастығының орынбасары Қанат Нұрмағамбетов мәлімдегендей, интернет-алаяқтықтың алдын алу және ашу, оларды жасаған адамдарды анықтау және ұстау үшін 9-11 ақпан аралығында республика аумағында “Anti-Fraud”жедел-профилактикалық іс-шарасы өткізілді. Іс-шараның үш күнінде 300-ден астам қылмыс тіркелді.
“Алаяқтықтың ең көп тараған түрі сауда интернет-алаңдарында тауарларды сату немесе белгілі бір қызметтерді көрсету туралы хабарландыру орналастыру болып табылады. Әдетте, алаяқтар өз құрбандарын төмен бағамен немесе тауарларды тез жеткізумен тартады. Сатып алушылардан әдетте үшінші тұлғаларға рәсімделген шоттарға ішінара немесе толық алдын ала төлем жасауды сұрайды”, — деді Қанат Нұрмағамбетов ІІМ брифингінде.
“Осылайша, елордалық полиция департаментінің қызметкерлері Instagram әлеуметтік желісінде “Iphone”маркалы телефондарды сату туралы алаяқтық хабарландырулар орналастырған жас жігітті ұстады. Ол 15 алаяқтық жасады, жалпы шығын шамамен үш миллион теңгені құрады”, – деді спикер.
Ол сондай-ақ, шағын несие беру ұйымдарында онлайн-қарыздарды заңсыз рәсімдеу жағдайлары жиілеп кеткенін атап өтті. Қылмыскерлер интернет арқылы азаматтардың жеке деректерін алудың түрлі жолдарын іздейді.
“Мысалы, Шымкент қаласының тұрғыны әлеуметтік желілерде табылған құжаттар туралы хабарландыру тапты. Жеке куәліктердің суреттерінен деректерді алып, алаяқ түрлі облыстардың тұрғындарына 50-ге жуық онлайн-несие рәсімдеді.
Ішкі істер министрлігі тиімді инвестициялар сылтауымен алаяқтықтың кең таралғандығын айтты.
“Әдетте әлеуметтік желілерде букмекерлік ставкаларға, биржаға ақша салу ұсынысы бар жарнама орналастырылады. Сонымен қатар, алаяқ өз құрбандарын кепілдендірілген пайда алу үшін қажетті ақпаратқа ие екендігіне сендіреді. Бұл әртүрлі ойындар мен жарыстардың нәтижелерін болжау, танымал ірі компаниялардың биржалық бағалары және т.б. болуы мүмкін. Осындай қылмыстары үшін 4 миллионнан астам сенімді азаматты иемденген Қарағанды облысының тұрғыны ұсталды”, — деп Қ.Нұрмағамбетов атап өтті.
Банк карталары мен депозиттерге қол жеткізу үшін азаматтардың жеке деректерін иемденудің басқа тәсілдері де белгілі. Ведомствода хабарлағандай, “банк өкілдері” деп аталатын азаматтар қоңырау шалып, клиенттің карточкасымен күдікті операциялар туралы хабарлаған жағдайлар тіркелген. Операцияны бұғаттау үшін картадағы деректемелерді және оның артқы жағындағы CVV-кодты нақтылау ұсынылады.
“Алынған мәліметтердің көмегімен интернет-банкинг қосылып, шоттағы ақша ұрланады. Немесе алаяқтар ақшаның сақталуын қамтамасыз ету үшін оларды іс жүзінде оларға тиесілі резервтік сақтандыру шотына аударуды ұсынады. Басқа жағдайларда, алаяқтар WhatsApp арқылы азаматтарға сату туралы хабарландырулар бойынша қоңырау шалып, банк картасына депозит қабылдауды ұсынады. Тауарды аудару мен жеткізуді растау үшін алаяқтар сатушыға сілтеме жіберіп, оны толтыруды сұрайды. Шын мәнінде, сілтеме фишингтік болып табылады және азаматтардың карточкалық шоттары туралы ақпаратты жинауға арналған. Осы деректерді алғаннан кейін алаяқтар жәбірленушілердің банктік шоттарынан ақша аударады. Алаяқтар азаматтарға құрылғыға қашықтан қол жеткізуді қамтамасыз ететін қосымшаларға сілтемелер жіберген кезде тіркелген фактілер. Қол жеткізгеннен кейін қылмыскерлер шоттарды бақылайды”, — деді қылмыстық полиция департаменті бастығының орынбасары.
Бұған дейін ІІМ киберқылмыс, оның ішінде интернет-пайдаланушыларға қатысты алаяқтық жағдайларының жиілегенін атап өтті. Өткен жылы Қазақстанда осындай 14 мың қылмыс жасалса, ағымдағы жылдың қаңтар айында 1 700 — ден астам қылмыс жасалған.
Сурет: inform.kz
