Жақын арада Еуразиялық экономикалық интеграцияның 2025 жылға дейінгі даму стратегиясы түпкілікті келісіліп, жарияланады. Қазақстанның одақ елдермен одан әрі интеграциясы экспорттық экономикадан бас тартуға мүмкіндік береді ме? Осыны талқылап көрейік.
Стратегияның өзі тұжырымдамалық ережелер, 11 жүйелік блокқа топтастырылған 330 шара мен тетіктерден тұрады. Сондай-ақ, онда бірлескен инновациялық және инвестициялық қызметтің жаңа бағыттарын дамыту тәсілдері де бар. Тұтастай алғанда, бұл құжат одақ мемлекеттерінің экономикалық өсуі мен өзін-өзі қамтамасыз етуін арттыруға бағытталған.
Бүгінгі таңда одақ елдері келісілмеген 36 мәселенің 11-і бойынша консенсусқа қол жеткізді. Қалғандарын Еревандағы Еуразиялық үкіметаралық кеңестің отырысында келісу жоспарлануда.
Бір қызығы, стратегия Одақтың барлық елдері үшін өте маңызды болып табылады, алайда баспасөз Еуразиялық интеграцияның жаңа кезеңін туралы іс жүзінде ештеңе жазбайды. Осыған байланысты еуразиялық интеграция тығырыққа тірелді деген пікір қалыптасуы мүмкін. Шындығында, бұл олай емес, қазір тар профильді формат мәселелері шешілуде.
Қарапайым азаматқа бірқатар тауарларға арналған техникалық регламенттердің өзгеруін немесе мемлекеттік сатып алулар кезінде банктік кепілдіктерді тану механизмін жеткізу оңай емес. Сондықтан еуразиялық интеграция бизнес-кеңесшілермен, заңгерлермен, лоббистермен, стратегтермен және маркетологтармен талқылау форматында.
Одақтағы одан арғы интеграция туралы айта отырып, әлі күнге дейін ЕАЭО базасында іске асырылмаған аса маңызды нәрсе – мұнай, газ және мұнай өнімдерінің ортақ нарықтары екенін атап өткім келеді. Оның себебін атайын. Жеке меншікті және мемлекеттік корпорациялар істі алға жылжытпай отыр. Олар ірі салық төлеушілер, ал кейде нарықтағы монополистер. Әрине, олар өз биліктерімен бөліскісі келмейді, сондықтан интеграция процесін тежейді.
Дегенмен, ЕАЭО-да бизнес пен тұтынушылар өз мүмкіндіктерін іске асыра алатын тиімді бірыңғай нарық құру үшін аянбай еңбек етуде. Одақта кедергілерді жойып, қызметтер, қаржы және энергетиканың бірыңғай нарығын қалыптастыруда. ЕАЭО-да мемлекеттік әкімшілендіру мен бизнес-кеңістікті қоса алғанда, тыныс-тіршіліктің барлық салаларында цифрлық технологияларды қолдануды кеңейтуде.
Сонымен қатар, ұлттық валюталарды пайдалану басымдығы беріледі, азаматтардың өмір сүру деңгейі мен әл-ауқаты артады, оларға одақ елдерінде еркін саяхаттауға және жұмыс істеуге мүмкіндік беріледі.
ЕАЭО – мемлекеттер арасындағы тең құқық, өзара құрмет және достық қатынастар қағидаттары сақталатын әлемді дамытудың маңызды орталықтарының бірі. Осының арқасында одақтас елдің әрбір тұрғыны еуразиялық интеграцияның маңыздылығын сезінеді.
Сондықтан мен Қазақстанның ЕАЭО шеңберінде одан әрі интеграциялануы – елдің біртіндеп дамуын қамтамасыз ететін және экспорттық экономикадан бас тартуға жеткізетін жалғыз дұрыс жол екеніне сенімдімін. Кез келген басқа нұсқалар Батыс пен Қытайдың шикізатына тәуелділікті күшейтеді.
Коронавирустық инфекция эпидемиясы және оған байланысты экономикалық дағдарыс жағдайында Одақтық елдермен одан әрі ықпалдасу Қазақстан үшін өте маңызды, өйткені одақ бойынша әріптестермен бірге пандемияның теріс салдарын ең аз шығынмен еңсере алады.
Саяси шолушы Нұрлан Фадеев, арнайы “Эхо Казахстана” үшін
Сурет: pikabu.ru
