Мәжіліс депутаттары “Ақ жол” ҚДП фракциясынан Үкіметтің назарын Қазақстанның сыртқы борыш проблемасына аударды, деп zakon.kz хабарлайды.
Бұл туралы Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Әлихан Смайыловқа, мәжілісмен Андрей Линникке депутаттық сауал жолдаған кезде мәлімдеді.
Парламентарийдің айтуынша, бүгінде республика Сыртқы кредиторларға 160 млрд, АҚШ долларынан астам қарыз, бұл ЖІӨ-нің 90,7 пайызын құрайды және бұл көрсеткіш өсуді жалғастыруда.
Сонымен қатар, депутат “Ақ жол” фракциясы мүшелерінің бұл үрдістің жағымсыз сипаты туралы ескертулеріне шенеуніктер тек мемлекеттік қарызды ғана есепке алу керек, ал кәсіпорындардың сыртқы қарызы халыққа әсер етпейді деген түсініктемелермен аяқталатынын хабарлады. Алайда, бұл мұндай мәлімдемелердің экономикалық сауатсыздығы туралы ғана айтады, дейді мәжілісмендер.
Андрей Линниктің ақпараты бойынша, тек Еуропалық Қайта Құру және даму банкі (ЕҚДБ) жалпы сомасы 9,4 млрд.доллардан асатын 280 жобаны қаржыландырған, оның 66 пайызы – жеке секторда.
“Ақ жол” ҚДП фракциясының мүшесі қарыз алушы жеке кәсіпорындар болатын сияқты, бірақ барлық азаматтар асқан жағдайлар үшін төлеуге тура келетін мысалдарды келтірді.
Мәселен, елордада МЖӘ желісі бойынша мектептер салу жобасы дайындалуда, онда құрылыс салушы бір мектептің құнын 7,5 млрд.теңгеге бағалады, бұл ретте қарапайым мектеп мемлекетке 1,5-тен 2 миллиардқа дейін шығындайды. Барлығы 30-40 млрд орнына 150 млрд теңгеге осындай 20 мектеп жоспарланған.
Демек, қала салық төлеушілердің қалтасынан 110-120 млрд теңге артық төлейтін болады. Бұл жалған “инвестициялар”деген не? Қаланың өзі 30-40 миллиардқа осы мектептерді салғаннан гөрі, біреудің несиесі үшін 4 есе қымбат жылдарды төлегеннен гөрі пайдалы емес пе? – деді Андрей Линник.
Депутат сондай-ақ Семей қаласында МЖӘ желісі бойынша 6,8 млрд теңгеге қоқыс өңдеу полигонын (ҚТҚ) салуды жоспарлап отырғанын, ал Батыс Қазақстан облысында сметалық құны 200 млн теңгеге ұқсас құрылыс салынғанын хабарлады.
Яғни, Семей полигоны тіпті 4 емес, аналогтан 34 есе қымбат тұрады. Сала мамандарының айтуынша, әр түрлі алаң мен технологияларды ескере отырып, жобаның құны 11 есеге артқан, – деді депутат, әлеуметтік желілерде Семей қаласы әкімдігі жанындағы “Келешек” мемлекеттік кәсіпорнының басшысы Мақсұт Нығметовтың хаты пайда болғанын атап өтіп, онда ол ЕҚДБ-ға шенеуніктердің қысымына қарамастан, бұл жобаны жасаудан бас тартатынын хабарлайды. Ол тез арада жұмыстан шығарылатынын, бірақ әкімдіктің ЕҚДБ-мен сценарийі бойынша тарифтердің 15 есе өсуіне әкелетін келісімге қол қоюдан түбегейлі бас тартатынын жазады.
Коммуналдық кәсіпорын басшысы Тарифтердің жоспарлы тым көп өсуінің себебін полигон құрылысына арналған сыбайлас жемқорлық сметаларының бірнеше есе артуымен тікелей байланыстырады, деп атап өтті “Ақ жол”партиясы фракциясының мүшесі.
Депутаттардың пікірінше, бұл шенеуніктердің сыртқы қарыздарды өте күмәнді мақсаттарда қалай пайдаланатындығының айқын мысалы, ал қарапайым азаматтар бұл несиелер үшін ақыр соңында есептеледі. Іс жүзінде мұндай қарыздар халықтан ақшаны жеке қалтасына тарту құралына айналуда және әкімдіктер өз азаматтарының иығына салатын сыртқы қарыздардың инелеріне көбірек отыруда.
Бұл ретте Андрей Линник кеше ғана үкімет ЕҚДБ-мен 2025 жылдың соңына дейінгі мерзімге әріптестік туралы кезекті кеңейтілген негіздемелік келісімге қол қойғанын еске салып, тартылатын шетелдік инвестициялар және олар бойынша жобаларды іске асыру мемлекеттік мүдделерге және бірінші кезекте қоғам мүдделеріне жауап беруі тиіс екенін атап өтті.
Сондықтан “Ақ жол” партиясы фракциясының мүшелері МЖӘ шеңберінде Сыртқы қарыз алу тәсілдерін тарифтердің тұрақтылығы және бұл жүктемені Қазақстан азаматтарына салмау тұрғысынан қайта қарауды сұрайды. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі аталған мысалдарға назар аударуы қажет.
