Коронавирус инфекциясы және мұнай бағасының құлдырауынан туындаған экономикалық дағдарыс Қазақстанда күрделі жағдай туғызды, одан шығу үшін сыртқы қарыздар қажет болады.
Осы тақырыпты қарастырудв мемлекеттік қарыз мөлшерінен бастаған жөн. Республиканың Қаржы министрлігінің деректеріне сәйкес қазір мемлекеттік қарыз 18 триллион теңге құрайды.
Мемлекеттік қарыздың құрылымы келесідей:
— үкіметтік қарыз алу 14,1 триллион теңге. Оның ішінде ішкі – 7,4 триллион теңге, ал сыртқы – 6,6 триллион теңге.
— Ұлттық Банктің дисконтталған құны бойынша ішкі борышы — 3,4 триллион теңге.
— жергілікті атқарушы органдардың борыштық міндеттемелер қоржыны — 190,3 миллиард теңге.
Енді Қазақстан бюджетінің тапшылығын жабу үшін қанша қаражат қажет екеніне көшейік. Қаржы министрлігінің ақпараты бойынша, осы мақсаттарға 2,4 триллион теңге талап етіледі, оның 400 миллиард теңгесін сыртқы нарықтардан қарызға алу болжанып отыр.
Ашық ақпарат көздерінен еліміздің басшылығы қарыз алу үшін Азия даму банкі, Азия Инфрақұрылымдық Инвестициялар Банкі және Дүниежүзілік Банк сияқты халықаралық қаржы ұйымдарын қарастыратыны белгілі.
Қазақстан кімнен, қанша қарыз алуды жоспарлап отырғаны анықталғаннан соң, сол қаражат коронавирустық індет кезінде экономиканы тұрақтандыруды қамтамасыз ету үшін жеткілікті бола ма, деген жаңа сұрақ туындайды.
Жұмыссыздық, кірістің төмендеуі және кәсіпорындардың жабылуы сияқты проблемаларды ескере отырып, қарыз алу көлемінің жеткіліктілігі туралы сенімді түрде айту дұрыс емес
Қазіргі жағдайда Қазақстан үкіметтік борышты ұлғайтып, алынған қаражатты жұмыс орындарын субсидиялауға, шағын және орта бизнесті қарқынды несиелеуге бағыттауы қажет. Мұның нәтижесі елдегі экономикалық белсенділіктің артуы болады, бұл өз кезегінде мемлекетке міндеттемелерді айтарлықтай қиындықсыз орындауға мүмкіндік береді.
Үкіметтің қарызы туралы айта отырып, 2010 жылдың ортасына қарай оның мөлшері ЖІӨ-нің 30% -на жеткенін, соған қарамастан республика өзін жайлы сезінгенін атап өткім келеді. Сондықтан қазіргі жағдайда Қазақстан тағы да қарызын осы деңгейге дейін арттыра алады.
Халықаралық қатынастарды зерттеу орталығының сарапшысы Мұхтар Асанов, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: zakon.kz
