Таулы Қарабақтағы қыза түскен ұрыс қимылдары бізге этносаралық келісімді нығайтудың маңыздылығын көрсетті. Осы жылдың ақпан айында өзіміз де, салдарынан кінәсіз адамдар қаза тапқан, Қордай ауданында этникалық қақтығысқа тап болдық. Осындай оқиғалар Қазақстанда қайталануы мүмкін бе, талқылап көрейік.
Этникалық негіздегі қақтығыстар мемлекетаралық қатынастар үшін ғана қауіпті емес, ол тұтастай елдің тұрақтылығына қауіп төндіреді. Қордай тәртіпсіздіктері біздің басшылығымызға мұны түсінуге мүмкіндік берді. Мәселен, осы жылдың мамыр айында Қазақстанда ақпарат министрлігі жанындағы этносаралық қатынастарды дамыту жөніндегі комитет пайда болды. Жаңа мемлекеттік орган функцияларының бірі – мемлекеттегі этносаралық келісімді зерделеп, талдау жүргізу.
Алайда, мен осы комитеттен инновациялық тәсілдер мен жаңа шешімдер күтпеймін, өйткені ол жаңадан емес, дәл осындай Департаменттің негізінде құрды. Оның пайда болуы Ақпарат минстрлігі этникалық қақтығыстардың алдын алу бойынша жұмысты күшейту туралы шешім қабылдағанын көрсетеді. Қордай оқиғасы осындай шешім қабылдауды тездететуге себеп болды.
Біздің елімізде қызметі этносаралық келісім мен қоғамдағы тұрақтылықты сақтауға бағытталған Қазақстан халықтары Ассамблеясы сияқты орган бар. Алайда, Қазақстан ұйғырлар қауымдастығымен салыстарғанда, ассамблея Қордайдағы ақпан айында болған оқиғаны реттеуге тырысқан жоқ.
Иә, ассамблеясыз да этносаралық жағдай жақсы болған емес, бірақ оның қызметі тым ұйымдастырылған. Неліктен олардың зерттеулері Қордай тәртіпсіздіктері қарсаңында этносаралық шиеленістің өршуін болжай алмады? Мұның бәрі талдау жұмысының төмен деңгейін және Ассамблеяның этносаралық қатынастардың өткір мәселелерін талқылаудан қорқатынын көрсетеді.
Меніңше, Қордай оқиғаларының қайталану мүмкіндігінің деңгейі Қордай қаласындағы бүлікке қатысқан дүнгендерге қатысты сот процесі қалай аяқталатынына байланысты және билік пен ресми баспасөз бұл оқиғаларды қалай көрсететініне байланысты. Бір нәрсе анық, ұлтшылдар өздері немесе олигархтардың бұйрығымен этникалық тазартуды ұйымдастыруға қабілетті тұрақсыздандыратын бірінші күшке айналуда.
Азаматтық және әскери қақтығыстарды зерттеу орталығының сарапшысы Сұлтанбек Ағеев, арнайы “Эхо Казахстана” үшін.
Сурет: inbusiness.kz
