Жақында Еуропалық парламент Қазақстан билігі тарапынан наразылық тудырған қарар қабылдады. Бұл құжатта еуродепутаттар Қазақстандағы адам құқықтарына қатысты жағдайды қатаң сынға алды.
Еуропарламент депутаты Виола фон Крамон-Таубадель ерекше көзге түсіп, ол резолюция қабылданғанға дейінгі пікірталастар кезінде, біздің елдің басшылығына санкциялар енгізу керектігін айтты. Осыған байланысты қазақстандық құқық қорғаушылар мен белсенділер Еуроодақ санкциялар енгізуі тиіс республиканың ресми тұлғаларының тізімін жасай бастады.
Қазақстан билігі, әрине, мұндай қарармен келіспеді және оған зілді жауап қайтарды. Осылайша, сыртқы саясат ведомствосының ресми өкілі Айбек Смадияров: “қарардың мәтіні біздің еліміздегі істің нақты жағдайын бұрмалайды және деструктивті топтардың жалған ақпаратына жақын, бұрмаланған дұшпан саясаткерлердің бастамасымен болды”, – деп мәлімдеді. Сондай-ақ, Смадияров СІМ Еуропарламенттің кейбір қарарлары “автоматты түрде” тексеруден өтпей-ақ қабылданатынын білетінін атап өтті.
Айтып өткенімдей, қоғамшылдар ЕО санкциялар енгізуі тиіс мемлекеттік қызметкерлердің тізімін жасап жатыр. Еуропалық Одақ өкілдерінің атына хаттар келіп түсуде, онда белсенділер осы тізімдерді талқылау үшін кездесуді сұрайды. Сонымен қатар, үкіметтік емес ұйымдардан еуродепутаттарына Қазақстан билігін адам құқықтары саласындағы өз міндеттемелерін орындауға мәжбүрлеу туралы өтініштері желіде пайда болады. Жалпы, Еуропарламенттің қарары Қазақстанда көп шу шығарды.
Алайда, ҮЕҰ өкілдері қанша тырысса да, шенеуніктерге қатысты санкциялар енгізуі екіталай. Себебі, көптеген еуропалық компаниялардың Қазақстанда активтері бар. Сондықтан санкцияларды енгізу қарама-қайшылыққа айналып, бұл компаниялар елеулі проблемаларға тап болуы мүмкін.
Ешқандай санкция болмайтындығын бірнеше батысшыл ҮЕҰ-дан қарар қабылданғанға дейін жарты жылға шектеулер алынып тасталғаны дәлел, ал жақында Орал әкімдігі “Уральская неделя” газетінің редакторы Лұқпан Ахмедьяров пен оның жақтастарына саяси тұтқындарды босатуды талап етіп, қала орталығында митинг өткізуге кенеттен рұқсат берді. Яғни, ұлттық либералдарға жеңілдік қадамдары жасалды. Бір қызығы, отын-энергетика кешенінің соңғы тәуелсіз салалық кәсіподағы үшін шектеулер алынып тасталған жоқ, өйткені ереуілдерді ұйымдастыру және жұмысшылардың өз қауымдастықтарын құру бостандығы ісінде шектеулер де, жеңілдіктер де алынған жоқ. Бұл ерекше іріктеуді көрсетеді.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Қазахстана» үшін
