Парламенттік сайлау басталғанға дейін екі жарым ай қалды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен олар келесі жылдың 10 қаңтарында өтуге тиісті. Осыған байланысты біздің республикамызда сайлауда белсенділік танытатын нақты оппозициялық партиялар бар ма деген сұрақ туындайды.
Бүгінгі таңда Қазақстанда алты саяси бірлестік ресми түрде тіркелген: Nur Otan партиясы, Қазақстанның Коммунистік Халық партиясы, “Ақ жол” демократиялық партиясы, Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы, “Ауыл” халықтық-демократиялық патриоттық партиясы және “Бірлік”партиясы.
ЖСДП өзін республикадағы барлық тіркелген партиялардың ішіндегі жалғыз оппозициялық партия деп есептейді. Алайда, бір “бірақ” бар. Бұл саяси партия күйреді деуге болады. Оның сайлау алдындағы науқанға белсенді және тиімді қатысуы әлі де дейін күмән тудыруда.
Қазақстан Коммунистік Халық партиясы жүйелі оппозицияның рөлін жақсы атқарып келеді. Бірақ бұл жерде ҚКХП – жұмысшылар дауыс беретін Компартия емес екенін есте ұстаған жөн, өйткені ол іс жүзінде жұмысшылар мен жұмыссыздардың мүдделерін білдірмейді және қорғамайды.
Жүйелі оппозиция рөлін атқаратын тағы бір партия – “Ақ жол”. Қалған саяси бірлестіктер, атап айтқанда “Ауыл” және “Бірлік” туралы айту өте қиын, өйткені белсенділік деңгейі айтарлықтай байқалмайды.
Меніңше, біздің республикамызда радикалды оппозиция жоқ, ол жойылды. Екінші жағынан, Қазақстанда қазіргі билікке қарсы шығуға тырысатын саяси ұйымдар бар.
“Ақ жол” оппозициялық болмаса, оппонент болуға үміткер болуы мүмкін. Себебі оның партия мүшелерінің мәлімдемелері мазмұнды және мәнді. Мысалы, бізде мемлекеттік қызмет басқа елдермен салыстырғанда айтарлықтай көп, мемлекеттік қызметіміздің тиімділігін арттыру қажет дегендері.
Алайда, “Ақ жол” қызметі де сақтықты керек етеді, өйткені ол ұлтшылдық риториканы қолдана отырып, ұлттық патриоттық алаңда ойнауға тырысады, орысша аталған қалалардың атын өзгертуді, коммунистік идеологияға тыйым салуды және украин үлгі бойынша “Ашаршылық” Заңын қабылдауды ұсынады. Бұл тұрғыда оның қызметі радикалды оппозицияға қарағанда қауіпті, себебі қазақстандық қоғамды этностық және тілдік белгілері бойынша бөледі.
Парламенттік сайлау жақын арада өтеді, менің ойымша, Мәжіліске қазір онда ұсынылған партиялар кіреді. Қалай болғанда да, нақты оппозицияның болмауына байланысты ешқандай “тосынсыйларды” күтпейміз.
Сұлтанбек Ағеев, азаматтық және әскери қақтығыстарды зерттеу орталығының сарапшысы, арнайы “Эхо Казахстана” үшін.
