Бүгінгі таңда Қазақстанда діни экстремизм дәрежесінің төмендеу үрдісі байқалады, бұл, сөзсіз, оң сәт болып табылады. Мұны Мэриленд университеті жыл сайын жариялайтын терроризм мен экстремизмнің жаһандық индексі растайды. Биыл біздің республика рейтингте 93-ші орынға ие болып, өткен жылмен салыстырғанда өз позициясын сегіз тармаққа жақсартты.
Жалпы, Қазақстандағы діни экстремизмге қатысты жағдай тұрақты, бірақ қауіп бар. Себебі, қазір әртүрлі діни бірлестіктер “жұмсақ күш” деп аталатын, мысалы салафиттерді қолданады. Олар әрқашан өз қызметін жария етпейді, бірақ оны белсенді түрде, мысалы, әлеуметтік желілерде насихаттайды.
Бүгінгі таңда біздің елімізде деструктивті қозғалыстардың 20 мыңға жуық ізбасарлары бар екені ашық дереккөздерден белгілі. Әрине, радикалды қозғалыстардың жақтаушыларымен дерадикализация бойынша жан-жақты жұмыс жүргізілуде. Негізінен мұнымен құзыретті мемлекеттік органдар, үкіметтік емес ұйымдар, ғылыми орта және дінбасылар айналысады.
Алайда, діни экстремиз және лаңкестікпен күрес бойынша мемлекет қабылдап жатқан шараларға қарамастан, жастар әлі де діни насихатқа бейім болып қалуда. Дәл осы жастар радикалды, революциялық және әртүрлі үндеулерге, соның ішінде деструктивті үндеулерге бейім. Сондықтан билік жастармен белсенді жұмыс істеуі керек, әйтпесе мұны басқалар жасайды.
Бір қызығы, экстремизм туралы сөз болғанда, көптеген сарапшылар діни идеялар мен діни экстремизмнің өсуінің себебі мүлдем жұмыс істемейтін немесе кездейсоқ табыспен жүрген жастардың негізгі бөлігінің әлеуметтік бұзылуы екенін айтпайды. Солай емес пе?
Бұл мәселені қалай шешуге болады? Бірінші кезекте әлеуметтік-экономикалық әдістермен индустрияны дамыту, мәдениет пен білімнің өсуі есебінен жоғары ақы төленетін жұмыс орындарын құру. Өкінішке орай, керісінше ұлттық консерваторлар мен экстремалды ұлтшылдар, мыңдаған қуылғандардың панасына айналатын әртүрлі саяси исламдық ағымдардың дамуына ықпал етуде.
Жанболат Шолпанды, саясаттанушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
