Табыстың төмендігі қазақстандықтарды эмиграцияға итермелейді. Азаматтардың кедейленуі кірістерінің көбін тамаққа жұмсалуынан байқалады. Халық өз қаржысының 54%-дан астамын азық-түлікке жұмсайды. Мұның себебі індет және әлемдік экономикаға әсер еткен карантиндік шаралар екені анық.
Індетке дейін есептелген ресми өмір сүру минимумында тамақтану шығындары да 50%-дан асатын. Бірақ көптеген параметрлер ескірді, өйткені жаңа қажеттіліктер ескермеген. Шығыс халықтың қазіргі заманғы қажеттіліктеріне байланысты көзделуі керек. Өмір сүру құны қазір болып жатқан жағдайды емес, азаматтардың лайықты өмір сүруін қамтамасыз етуі керек. Мен кепілдендірілген табыс сөзсіз енгізілуі қажет деп санаймын.
Сондай-ақ ең төменгі жалақыны барынша арттыру қажет. Бұл кепілдендірілген табыспен бірге қазақстандықтардың қаржылық жағдайын айтарлықтай жақсартады. Бұл мақсатқа ертең қол жеткізуге болмайтыны өкінішті, оны жүзеге асыру үшін он жыл қажет. Бірақ бұл міндетті іске асыру ел үшін қажет.
Шартсыз кепілдендірілген табысты мемлекеттік аппаратқа жұмсалатын шығындарды азайту есебінен қамтамасыз етуге болады. Мысалы, бізде шенеуніктер тым көп, олардың санын оңай қысқартуға болады, Қазақстан одан мүлде зардап шекпейді. Сонымен қатар, салық режимін өзгертуге болатын үстеме пайдасы бар корпорациялары көп.
Шынында, қоғам індетке дейін де бай болған емес, бірақ қазір ол “орта таптың” түпкілікті кедейленуіне бет бұруда. Қазақстанда 30 жылдан бері соны жасауға тырысып келеді, бірақ ештеңе шықпады, ал қалыптасқан жағдайда орта тап азайып келеді. Менің ойымша, халықтың үнемі кедейленуі оны наразылыққа әкеледі.
Қазақстандықтардың өмір сүру деңгейінің төмендеуіне байланысты наразылық жылдам өсіп келеді, ал жастардың болашақта кедейлік пен жұмыссыздықтан шығуға үміті жоқ. Егер осы жағдай сақталса, онда сөзсіз төменгі тапты саяси наразылыққа әкеледі. Егер үкімет шетелдік өндіруші компаниялар мен олигархтардың пайдасына өзінің неолибералды тәсілдерінен бас тартпаса, онда мұндай наразылық нақты орын алады.
Мақсат Нұрғалиев, саясаттанушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: anna-news.info
