2021 жылғы 1 қаңтардан бастап Еуразиялық экономикалық комиссия Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) мемлекеттерімен бірлесіп әзірлеген Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің еңбекшілерін зейнетақымен қамсыздандыру туралы Келісім күшіне енді. Бұл туралы БЖЗҚ хабарлады.
Қорда атап өткендей, Келісімнің негізгі мақсаты – жұмысқа орналасқан мемлекеттің азаматтары сияқты шарттарда еңбекшілердің зейнетақы құқықтарын қалыптастыру, сақтау және іске асыру.
Келісімге сәйкес ЕАЭО-ға мүше басқа мемлекеттің аумағында еңбек немесе өзге де қызметті жүзеге асыру арқылы зейнетақы құқықтары қалыптастырылатын не қалыптастырылатын Қазақстан, Ресей Федерациясы, Қырғызстан, Армения және Беларусь азаматтары еңбекшілер болып табылады. БЖЗҚ
Келісім одақтың бір елінен екінші еліне зейнетақыны экспорттау тәртібі мен тетігін айқындайды, зейнетақы алу құқығын айқындау үшін ЕАЭО мемлекеттеріндегі жұмыс өтілін жинақтауды көздейді.
Сонымен бірге, еңбекшіні медициналық куәландыру, оның ішінде мүгедектігі бойынша зейнетақы тағайындау кезінде сырттай медициналық куәландыру мәселесі реттелді, сондай-ақ Келісім күшіне енгенге дейін және одан кейінгі жұмыс кезеңдері үшін зейнетақы тағайындау мен төлеу тәртібін айқындайтын өтпелі ережелер бекітілді.
“ЕАЭО-ға мүше әрбір мемлекет еңбек етушіге зейнетақының жұмыс кезеңіне және жұмысқа орналасқан елдегі зейнетақы жарналарының аударымдарына барабар бөлігін төлейтінін ескере отырып, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап еңбекшілер ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерде жұмыс берушілермен еңбек қатынастарын ресми ресімдеуі, яғни міндетті түрде уақтылы еңбек немесе азаматтық-құқықтық шарттар жасасуы қажет”, — деп БЖЗҚ-да түсіндірді.
Сонымен бірге, келісімге сәйкес, жинақтаушы зейнетақыны, сондай-ақ мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша еңбек (сақтандыру) зейнетақыларын қоспағанда, зейнетақы алу құқығы мүше мемлекеттің аумағында сатып алынған (Келісім күшіне енгеннен кейін) кемінде 12 ай жұмыс өтілі болған кезде туындайды, оған сәйкес еңбеккер зейнетақы тағайындауға үміткер болады.
Қазақстанда келісімді іске асыру жөніндегі құзыретті орган БЖЗҚ болып табылады, оған еңбекшілер қажетті консультация алу үшін, ал кейіннен құқықты қалыптастыру кезінде — өздері еңбек қызметін жүзеге асырған және жұмыс істеген кезеңдері үшін зейнетақы алуға құқығы бар мүше мемлекеттердің құзыретті органдарына жіберу үшін құжаттармен жүгіне алады.
Қазақстанда келісім еңбекшілердің БЖЗҚ-ға зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі құқықтық қатынастарға қолданылады және тиісінше, ЕАЭО елдерінің еңбекшілері БЖЗҚ-ға зейнетақы жинақтарын қалыптастырған жағдайда, оларды еңбекшілерден алу құқығы Қазақстан заңнамасына сәйкес туындайды:
зейнеткерлік жасқа жеткен кезде;
1 және 2 — топтардағы мүгедектік белгіленген кезде, егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, ал БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар ЕАЭО елінің азаматы-Еңбекші қайтыс болған жағдайда, Қазақстанның заңнамасында айқындалған құқық белгілейтін құжаттар БЖЗҚ-ға ұсынылған кезде оларды біржолғы алу құқығы оның мұрагерлеріне ауысады.
ЕАЭО-ның интеграцияланған ақпараттық жүйесі арқылы цифрлық өзара іс-қимылға көшкенге дейін тараптар қағаз құжат айналымын пайдаланатын болады.
Сурет: alau.kz
