АҚШ-Қытай қақтығысы жалғасуда және осыған байланысты АҚШ пен Қытайдың Орталық және Оңтүстік Азияға саяси және дипломатиялық қатысуының күшеюі байқалады, бұл екі елдің геосаяси қарама-қайшылық аренасының ығысуы ма деген ой келеді. Шынымен де солай ма? Түсінуге тырысайық.
Осы тақырыпты қарастыра отырып, Вашингтон көптеген жылдар бойы әлемнің ең шиеленіс нүктелерінің бірі болып табылатын Орталық Азия мен Ауғанстан геосаясатында басшы болуға барлық күш-жігерін салуға дайын екендігінен бастаған жөн.
Қойылған мақсатқа жету үшін америкалық тарап ауғанішілік дағдарысты реттеу үшін “С5+1” диалогтық форматын ұйымдастыру арқылы да тырысуда.
Пекинде Вашингтон “С5+1” көмегімен аймақтағы ықпалын арттыра алатынын түсінеді, сондықтан Қытай Орталық Азия елдерімен өзара іс-қимылдың “С5+С” жаңа форматын құрудан басқа амал таппады. Оның бірінші отырысы осы жылдың шілде айында өткен болатын.
Егер Пекиннің “С5+С” құру жөніндегі түсініктемесінде әлемдік саясаттағы Орталық Азия өңірінің маңыздылығының ұлғаюымен байланысты екендігі ашық мәлімдегенін ескеретін болсақ, онда Қазақстан мен Орталық Азияның басқа да елдері АҚШ пен Қытай арасындағы өрістеп бара жатқан қақтығыс полигонына айналды, бұл біздің егемендігіміз бен тәуелсіздігімізге қауіп төндіреді.
Бұл жағдайда Вашингтон мен Пекиннің авантюраға тартуынан бас тарту және Еуразиялық экономикалық одақ пен Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымындағы позицияларын нығайтуға байланысты өз жолымен жүру ең дұрыс ұстаным болып табылады, оны посткеңестік кеңістікте одан әрі экономикалық және саяси интеграциясыз елестету мүмкін емес. АҚШ пен Қытайдың күш-жігеріне тек мақсаты бір, қорғанысы мен экономикасы біріккен тең құқылы Республикалар Одағы ғана қарсы тұра алады.
Халықаралық қатынастарды зерттеу орталығының сарапшысы Мұхтар Асанов, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: 365info.kz
