Cенат төрағасы Мәулен Әшімбаев КСРО-дағы ашаршылық туралы өте маңызды пікір айтты. Оның айтуынша, ” трагедия тек қазақ халқы үшін ғана емес, бұрынғы Одақтың барлық елдері үшін қорқынышты гуманитарлық апат болды. Осы себепті біз “Ашаршылық” проблемасына, ең алдымен, мәселеге саяси рең бермей, ғылыми тұрғыдан қарауымыз керек”.
Менің ойымша, бұл сол кезеңдегі оқиғаға берілген сирек байсалды көзқарас. Қазіргі кездері 1930 жылдардағы ашаршылық трагедиясын ұлтшылдар мен батысшыл либералдар өз мақсаттары үшін саясаттандыруда. Солардың арқасында бұл мәселе тарихи және географиялық мәнмәтіннен алынып тасталды.
Әрине, сол жылдардағы ашаршылық фактісін жоққа шығаруға болмайды, бірақ бұл ұжымдастыру кезіндегі асыра сілтеулер болды, оны геноцид деп атауға болмайды. Алайда, бұл саясат бүкіл Кеңес Одағы бойынша жүргізілгенін және азық-түлік тауарларының жетіспеушілігі проблемасы жекелеген республикаларда оқшауландырылғанын ұмытпаған жөн. Мысалы, осындай іс-шаралардан өткен көршілерімізде мұндай мөлшерде біздегідей проблема болған жоқ.
Жергілікті басқарушы қызметкерлердің қателіктерімен бірге жоспарлауда жіберілген қателіктерді мойындау керек. Біздің елде танымал емес монографиядан қызықты фактіні алуға болады, онда РСФСР ХКК мал басын қалпына келтіру үшін ҚазССР-ге 1 миллион рубль жібергені туралы ақпарат бар, бірақ республика үкіметі бұл қаржыны сол мақсатқа жұмсаған жоқ. Менің ойымша, Қазақстанның осындай ауыр зардапқа жетуі жергілікті басшылардың қате әрекеттерінен, олар оны қасақана жасады, сондай-ақ біліксіздігі және науқаншылдығынан туындаған қате әрекеттер әкелді.
Кейбіреулерге Голощекинге кінә арту пайдалы. Ұжымдастырудан және оған ілесіп келген ашаршылықтан кейін, сол кезеңде республикада басшы лауазымда болған саясаткерлердің көпшілігінің қуғын-сүргінге ұшырағаны үшін, олардан саяси және моральдық жауапкершілікті алып тастамайтынын түсіну қажет. Қазақстандық шенеуніктер мен саясаткерлер кейін де қатты өзгермегенін көріп отырмыз.
Сондықтан Мәулен Әшімбаевтың айтуына қарағанда, ашаршылық бойынша барлық “жоқтаулар” науқаншылдықтың көрінісі және осы мәселе төңірегінде саналы түрде желіктіру болып табылады. Оны барлық бағыттағы ұлтшылдар мен популистер емес, кәсіби тарихшылар талдауы керек. Сонымен қатар, бұл оқиғаларды геноцид деп атауға болмайды, өйткені олар қателіктер мен асыра сілтеулер фактісі. Ұлтшылдар қазіргі Украинаға еліктеуге тырысып, ашаршылық құрбандарының санын он немесе одан да көп есе көбейтіп айтатынын статистикадан байқауға болады.
Мақсат Нұрғалиев, саясаттанушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін.
Сурет: militaryarms.kz
