Әлем мен Қазақстан электр қуатының жетіспеушілігінен зардап шегуде. Жақында Энергетика министрлігі біздің республикада атом электр станциясын салу туралы шешім әлі қабылданбағанын хабарлады. Қазақстан билігі Атом энергиясының ең таза екенін және оның болашағы қандай екенін қашан түсінеді?
Қазақстанда АЭС құрылысы туралы сөз бұрыннан бері айтылып келеді. Бұл мәселе алғаш рет 1997 жылы көтерілген. Сол кезде Алматы облысының үлкен ауылында станция салу талқыланды, бірақ ешкім түпкілікті шешім қабылдаған жоқ.
Екінші рет 2000 жылдары АЭС туралы айта бастады, бірақ бірінші жағдайдағыдай нақты әрекеттер болған жоқ.
Өткен жылы Владимир Путин қазақстандық тарапқа оның құрылысына көмек ұсынғаннан кейін, АЭС тақырыбы қайтадан өзекті болды. Алайда, Атом энергиясының артықшылықтары туралы білмейтін адамдар станцияның құрылысына қарсы болды. Сол кезде Қасым-Жомарт Тоқаев АЭС қоғамды есепке алмай салынбайтынына уәде берді.
Әсіресе, Қазақстан уран өндіру бойынша әлемде бірінші орында бола тұра, барлық әзірлемелермен шетелдік компаниялар айналысатынына көңіл толмайды. Себебі, елімізде өзіміздің ғылыми базамыз жоқ. Онсыз өңдеу кәсіпорындары ашылмайды, өйткені оларда біреу жұмыс істеуі керек, ал бізде мамандар жоқ. Сондықтан Қазақстанда өндірілетін барлық уран шетелге кетеді.
Қалай болғанда да, атом энергиясы өте арзан және республикаға, әсіресе оңтүстік Қазақстанға ауадай қажет. АЭС шынымен қажет екенін түсіну үшін коммуналдық төлемде, 1 киловатт-сағат қанша тұратынын есептеп көрейік. Бір сағатта станция миллион киловатт-сағат өндіретіні белгілі. Егер екі энергетикалық блок болса, онда өндіріс екі миллион болады. Дұрыс па? Төлем сомасына екі миллионды көбейтіңіз. Алынған сандарды 24-ке көбейтеміз, содан кейін 365-ке көбейтіп, АЭС кірісінің нақты көрсеткіш аламыз.
Орташа алғанда, бұл жылына бір жарым миллиард доллар. Ал, станцияның қызмет ету мерзімі, жарамдылық мерзімін созбағанда, отыз жыл, ол ең көп дегенде үш жылда ақталады. Бұл бізге қажет екені анық, оның үстіне өзімізде шикізат бар.
Қазақстан үкіметі бұл тақырыпты қазақ ұлтшылдарына беріп қойып, өздері ойланып жатқанда, Өзбекстан өзінде екі энергоблокты АЭС салып жатыр, бұл оны таяу болашақта арзан электр энергиясын өндіру бойынша абсолютті чемпион және көшбасшы етеді. Қазақстанда АЭС салу туралы шешімді кешіктірілсе, мәселе қайтадан 6-10 жылға кейінге қалдырылады, нәтижесінде ел энергетика саласында жақын көршілерінен артта қалады.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: eprussia.ru
