Бізге коронавирустық инфекция мен карантин режимін ұсынған жыл аяқталып келеді, өкінішке орай, індеттің тоқтауы туралы айту ештеңе айта алмаймыз. Әр түрлі елдерде, соның ішінде Қазақстанда да, коронавирустың одан әрі таралуын болдырмауға бағытталған шектеулер қайтадан енгізіле бастады.
Шамасы, келесі жыл Қазақстан үшін қауіп-қатерлердің сыртқы және ішкі көрінісін айқындайтын барлық проблемаларымен бірге кетер жылдың жалғасы болмақ. Олардың бірі теңге бағамына қысым көрсететін әлемдік шикізат нарықтарындағы тұрақсыздық болып табылады.
Тағы бір алаңдатарлық фактор – халықтың несие алуының айтарлықтай өсуі, ол келесі жылы да жалғасады. Бұған көп жағдайда микроқаржы ұйымдары ықпал етеді, олардың саны коронавирус басталғаннан бері едәуір артты. Бүгін Қазақстанда осындай 225 ұйым бар. Алайда, кейбір банктерге қарағанда олардың клиенттері көп болса да, қызметі әлі де дұрыс реттелмеген.
Банк секторы үшін жұмыссыздық деңгейінің жоғарылауы, сондай-ақ, халық пен жеке бизнес кірістерінің сәтсіздігі жағдайында тұтынушылық сұраныстың төмендеуіне байланысты проблемалар туындайды. Осы барлық жағдайлар, ең алдымен, сегменттегі бәсекелестікті күшейтеді, сонымен бірге қауіп-қатерлерді арттырады, бұл, әрине, отандық қаржы институттарының табысты болуына теріс әсер етеді.
Бұдан басқа, жалғасып жатқан пандемия біздің мемлекетіміз бірнеше жылдан бері тәуелді болып келе жатқан мұнай бағасының өсуіне әсер етеді. Еуразиялық Даму Банкі мамандарының болжауына сәйкес, әлемдік экономиканың неғұрлым баяу қалпына келуі кезінде базалық сценариймен салыстырғанда екі есе – “қара алтынның” бағасы 2021 жылы барреліне шамамен 40 долларды құрайтын болады, бұл базалық сценарийде белгіленген деңгейден 20%-ға төмен.
Жаңа проблемалар немесе ескі мәселелердің жаңа жылда дамуы экономиканың экспорттық моделінің дағдарысымен тікелей байланысты болады, ол пайдалы қазбаларға әлемдік бағаның ауытқуына толығымен тәуелді. Сондықтан, дамыған қайта өңдеу өнеркәсібінің болмауы және нақты сектордың құлдырауы жағдайында биылғы жылы пайда болған әлеуметтік кеселдер жаңадан ұлғаяды. Тұйық шеңберден шығу Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі интеграциялық процестер арқылы ғана жүзеге асыруға болады. Бұл аурудан басқа рецеп жоқ.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
