АҚШ-тағы билікті ауыстыру процесінің арқасында алдағы жыл Қазақстан үшін бұрынғыға қарағанда біршама қызықты болуы мүмкін, ол біздің республикамызға сөзсіз ықпал етеді, өйткені Нұр-Сұлтан Вашингтондағы өзгерістерді сезімтал қабылдайды.
Демократ Джозеф Байденнің билікке келуі Батыстың адам құқықтары үшін күресі аясында немесе олигархтар мен ірі шенеуніктерге қатысты сыбайлас жемқорлық жанжалдарын пайдаланып, Қазақстан басшылығына қысымын күшейте алады. Олигархтар Болат Өтемұратов пен Тимур Құлыбаев осындай жағдайды бастарынан кешірді. Еске сала кетейін, желтоқсан айының басында The Wall Street Journal басылымы “БТА” банкінің талап-арызына байланысты Өтемұратовтың активтерін тоқтату туралы мақала жариялаған, ал британдық Financial Times газеті Құлыбаевты Орталық Азиядан Қытайға газ құбырын салу жөніндегі келісімшарттарға байланысты бірнеше миллион доллар алды деп айыптаған.
Өтемұратов пен Құлыбаевқа қатысты соңғы ақпараттар бойынша сарапшылардың пікірлері екі түрлі болды. Кейбіреулер мұны билік транзиті аясындағы ішкі элиталық күрес деп санады, енді біреулері сыртқы күштердің жұмысы деп есептеді. Мен өзім екінші топты қолдаймын, өйткені Кулибаев туралы мақалада 50 миллион доллар жайында айтылды, бұл отандық “нарық” үшін өте аз. Егер Құлыбаев туралы материалды жергілікті “мамандар” жинаса, онда бұл сома бірнеше есе көп болар еді.
Әшкерелейтін материалдарды пайдаланудан басқа, шетелде қазақстандық активтерді тағы бұғаттауы мүмкін. Мен Ұлттық қордың қаражатын айтамын. Мұндай сценарий болған күнде, Қазақстан өте тиімсіз жағдайда қалады.
Жалпы, Қазақстандағы және бүкіл Орталық Азиядағы жағдай АҚШ-тың Орталық Азия республикаларын Ресей мен Қытайға қарсы іс-қимыл алаңы ретінде пайдаланғысы келетіндігіне байланысты болады. Егер оны Вашингтон қалайтын болса, Ақордаға өте қиын болады.
Біз елеулі тарихи өзгерістер қарсаңында тұрмыз деп сеніммен айтуға болады, соның нәтижесінде сыртқы саяси вектор да өзгеше болуы мүмкін. Батыс елдері мен олардың арнайы қызметтерінің қазақстандық элитаны әшкерелейтін көп материалдар барын біле отыра, оларды Тұңғыш Президент пен оның ортасына қысым жасау үшін толық қолдана алуы мүмкін. Сондықтан, келесі жыл ішкі саяси әрекеттерге сырттан белсенді араласудың салдарынан өте шиеленісті болуы мүмкін.
Жанболат Шолпанов, саясаттанушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
