АҚШ-тағы президенттік сайлау өтіп, Демократиялық партиядан үміткер Джозеф Байден жеңіске жетті. Америкалық Демпартия өкілдерінің Қазақстан басшылығымен байланысы тығыз екенін ескере отырып, біздің еліміз американдықтардың Орталық Азиядағы саясатының жеткшісі болуы мүмкін бе деген сұрақ туындайды.
Демократтар Қазақстанмен алғашқы байланысты 90-шы жылдары, АҚШ-тың 42-ші президенті Билл Клинтон мен Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаев біздің ел мен АҚШ арасындағы достық пен ынтымақтастық туралы алғашқы келісімге қол қойған кезде орнатты.
Қазақстанның тәуелсіздік жылдарында америкалық тарап республикамыздың ірі инвесторларының біріне айналды. Мұны Қазақстанға соңғы он жылда АҚШ салған 28 миллиард доллар дәлелдейді. Бәлкім, американдықтар біздің еліміздің өндіруші өнеркәсібіне капиталын ұлғайтуды жалғастырады.
Байденнің келуімен Вашингтон біздің елге ерекше назар аударады, өйткені ол АҚШ-тың бәсекелес мемлекеттерінің бірі – Ресеймен шектеседі. Меніңше, америкалықтар Нұр-Сұлтан мен Мәскеу арасында қарым-қатынасты бұзуға тырысып, Қазақстаннан Ресеймен интеграциялық байланыстарды азайтуды немесе тіпті үзуді талап етеді.
Сонымен бірге АҚШ шын мәнінде өзінің ықпалын ілгерілету және Орталық Азия республикаларындағы жағдайды шайқау үшін қызмет ететін әлеуметтік, гуманитарлық және экологиялық бағдарламалар ретінде жаңа қаражат бөле отырып, Қазақстан мен Орталық Азиядағы өз қорлары мен үкіметтік емес ұйымдарын нығайтатын болады.
Мәскеуге қарсы ықтимал ықпалшаралар біздің елге әсер етпейді. Америкалықтар Қазақстанды Ресейге қатысты болашақ ықпалшаралардың әсерінен шығаруға тырысады. Мұндай саясат Барак Обаманың президенттігі кезінде жүргізіліп, мақсаты Қазақстан мен Ресей Федерациясын бөлу болды.
АҚШ-тың экономикалық және саяси салалардағы ықпалының бұлай күшеюі, батысшыл үкіметтік емес ұйымдар мен Сорос сияқты қорлардың жандануы саяси тұрақсыздықтың негізін құрайтындықтан, елді белгілі бір елеулі қауіп-қатерлерге алып келеді.
Сонымен қатар, көршілермен қарым-қатынастың нашарлауы мүмкін, өйткені Қытай, Иран, Ресей тіпті де республиканың Орталық Азияда АҚШ-тың саясатын жүргізетініне мүдделі емес. Мұндай геосаяси ауытқу, “көп векторлылыққа” қарамастан, нәтижесінде Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі интеграцияның үдемелі процесіне зиян келтіруі мүмкін. Сондықтан Нұр-Сұлтан жеңіске жеткен демократтарға құшақ жаюдан бұрын мұқият ойлануы керек.
Халықаралық қатынастарды зерттеу орталығының сарапшысы Мұхтар Асанов, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
