Соңғы бірнеше жылда АҚШ-тың Ресей Федерациясымен қарым-қатынасы айтарлықтай нашарлағанын айтпай-ақ түсінуге болады. Ол Вашингтонның Мәскеуге қарсы қаржы мен технологияларды шектейтін санкциялар енгізуіне байланысты. Осыған орай, американдықтар Орталық Азия елдері мен Ресей арасында жанжал тудыра ала ма деген сұрақ туындайды.
Қазір көптеген ойшылдар шағын елдер барлық әлемдік державалармен бірдей қарым-қатынас орната алатын көп векторлы саясат дәуірі өтіп бара жатыр деп санайды. Орталық Азия аймағындағы барлық геосаяси көшбасшылармен ынтымақтастықтың пайдасын көруге тырысатын республикалар үшін бұл маңызды мәселе болып табылады, ол түпкілікті таңдау жасау және біреуді қолдау қажеттілігінен ғана емес, сонымен бірге жанжалдың екінші жағы опасыздықтан кек алуға тырысуы мүмкін.
Орталық Азия елдері мен Ресей арасындағы достық байланысты үзу үшін америкалық тарап пайдалана алатын осал жерлері бар ма? Өкінішке орай, иә. Мен ең анық үшеуін атай аламын. Олардың біріншісі-тарихи естелік. “өткен кеңестік отаршылдық ” және отарсыздану тақырыбына үндеу. Бұл тақырып белсенді түрде насихатталуда, сондықтан болашақта бұл бағытты күшейтуге болады.
Екінші нүкте – саяси элиталардың экономикалық мүдделері. Қазақстан мен Ресей әлемдік нарықтарда орыны бірдей, олардың қара және түсті металдар, мұнай, астық және тағы басқаларды өткізу нарықтары да бір. Бұл кейбір саяси элиталардың наразылығы мен алаңдаушылығын тудыруы мүмкін.
АҚШ-тың Орталық Азия республикаларымен Ресейді ұрыстыру үшін қолдануы мүмкін үшінші осал жер – Орталық Азия ішіндегі қақтығыстарды қоздыру, бұл жағдайда Ресей тарапы қай елмен серіктес болып қалатынын, қайсысымен қалмайтынын таңдауға мәжбүр болады.
Батыс Қазақстанды бірыңғай ақпараттық-мәдени кеңістіктен және Еуразиялық экономикалық одақтан ажырату бойынша түрлі технологияларды пайдаланып жатқанын атап өткім келеді. Тиісінше, руссофобиялық көңіл-күй қызып, ұлтшыл қозғалыстар мен топтар күшейіп келеді. Беларусь пен Қырғызстанның тәжірибесіне сүйене отырып, бүлікшіл күштер де республиканы украиналандыруға ықпал ететін болады. Салауатты күштер бұған өздерінің әрекеттерін күшейту және бірігу арқылы қарсы тұруы керек.
Халықаралық қатынастарды зерттеу орталығының сарапшысы Мұхтар Асанов, арнайы “Эхо Казахстана” үшін.
Сурет: polit-asia.kz
