Бүгінгі таңда азиялық сәулет өнерінде Орталық Азия ерекше орын алады. Біздің өңір әлемнің барлық түкпіріне энергия жеткізу ағынын анықтайды. Сондықтан АҚШ қатты қызығушылық танытып, аймақта мүмкіндігінше мықты орнығу үшін барлық күш-жігерін жұмсайды.
Біздің аймақтағы американдықтардың рөлі туралы айта отырып, Вашингтон өзінің ықпалын кеңейтуде сыртқы саясат саласында қабылданған құжаттарға және АҚШ-тың Ұлттық қауіпсіздік саласындағы негізгі мәселелері мен оларды шешу жолдарын көрсететін Ұлттық қауіпсіздік стратегиясына қатаң назар аударатынын атап өткен жөн.
2014 жылы НАТО-ның Ауғанстандағы әскери операциясының белсенді кезеңі тежелгенен кейін, американдықтардың біздің аймаққа деген қызығушылығы жоғалғандай көрінді. Алайда, Дональд Трамп әкімшілігі дайындаған, 2017 жылы енгізілген АҚШ-тың Ұлттық қауіпсіздік стратегиясы Вашингтонның Орталық Азияға әрдайым қызығушылық танытқанын және осы аймақта болуы үшін күресуге дайын екенін анық көрсетті. Естеріңізге сала кетейін, бұл стратегиясымен аймаққа, әсер ететін екі мемлекет Ресей мен Қытай әлемдік тәртіпті бұзуға тырысатын күштерге, яғни АҚШ-тың қарсыластары болып қарастырылды.
Трамптың тұсында американдық тарап Орталық Азияға әсер ету әдістерін өзгертті. Белгілі бір эволюция болды: АҚШ “жұмсақ күшті” белсенді қолдана бастады. Сонымен қатар, әрбір Орталық Азия Республикасында жұмыс істейтін батысшыл үкіметтік емес ұйымдардың рөлі күшейе түсті.
Американың жаңа президенті Джо Байден Барак Обама бастаған жолды жалғастырып, Ресей мен Қытайға қарсы тұру үшін, Орталық Азияда АҚШ-тың ықпалын күшейтетіні анық. Рас, Трамппен салыстырғанда,, Байден бұрынғы Орта Азия Кеңестік республикаларының билеуші элиталарына қысым жасау үшін “демократияландыру” және “адам құқықтары” риторикасын қолдануға тырысады және ел ішіндегі көптеген батысшыл үкіметтік емес ұйымдары мен либералды топтарды қосады.
Сондықтан біз Қазақстан экономикасында да, әскери ынтымақтастық саласында да Американың қатысуы күшейіп жатқанын үнемі байқап отырамыз, бұл көршілеріміздің алаңдаушылығын тудырмай қоймайды. Осыған байланысты бұл қарым-қатынасты күшейту Орталық Азия мемлекеттері халықтарына қажет пе, деген риторикалық сұрақ туындайды.
Нұрлан Фадеев, саяси шолушы, арнайы «Эхо Казахстана» үшін
Сурет: fingazeta.ru
